Wodór, uznawany za paliwo przyszłości, staje się kluczowym elementem transformacji energetycznej w Polsce. Znaczenie surowca podkreśla „Wodorowa Mapa Polski” opracowana przez Gaz-System, która kompleksowo przedstawia potencjał produkcji, konsumpcji oraz rozwoju infrastruktury tego paliwa w naszym kraju. Dokument wskazuje również kierunki, które należy obrać, aby gospodarka wodorowa mogła stać się jednym z filarów polskiego sektora energetycznego. Jednym z liderów tych działań jest koncern ORLEN, aktywnie zaangażowany w innowacje technologiczne, rozwój infrastruktury oraz badania naukowe związane z wodorem.
Ankiety i analizy
Gaz-System przeprowadził szczegółową analizę, obejmującą 64 ankiety ze 199 projektów, obejmujących obszary produkcji, konsumpcji, dystrybucji i magazynowania wodoru. Wyniki wskazują na olbrzymi potencjał rynku, ale również wyzwania, które wymagają szybkiego rozwiązania. Szacuje się, że planowana moc elektrolizerów wyniesie 5,6 GW w 2030 roku i zwiększy się do 9 GW w 2050 roku.
Jednocześnie prognozy dotyczące produkcji wodoru wskazują na wzrost do 1,11 mln ton rocznie w 2040 roku, z kolei konsumpcja wodoru może wzrosnąć z 1,27 mln ton w 2030 roku do 2,62 mln ton w 2040 roku. Dokument podkreśla także, że niedobory krajowej produkcji wodoru mogą wymusić import surowca na poziomie od 0,8 mln ton w 2030 roku do 1,4 mln ton w 2040 roku.
Stabilny poziom
Gaz-System prognozuje, że produkcja wodoru w Polsce osiągnie stabilny poziom 1,11 mln ton rocznie od 2040 roku, głównie na północnym zachodzie kraju. Konsumpcja paliwa wzrośnie do 2,62 mln ton rocznie w 2040 roku, z największym zapotrzebowaniem w regionach centralnym i południowo-zachodnim (w województwach: dolnośląskim, śląskim, mazowieckim i kujawsko-pomorskim).
Analiza wykazała też potencjalny deficyt krajowej produkcji względem zapotrzebowania, co może wymusić import wodoru lub zwiększenie jego krajowej produkcji. Brak infrastruktury przesyłowej oraz wczesny etap rozwoju rynku wodoru w Polsce stanowią główne wyzwania. Brak infrastruktury i współpracy między producentami i konsumentami wodoru to kluczowe bariery – czytamy w komunikacie prasowym Polskiej Agencji Prasowej.
Nowe ramy prawne
Jak przypomniał prezes Gaz-Systemu Sławomir Hinc, 12 grudnia br. została podpisana nowelizacja Prawa energetycznego, która wprowadza do porządku prawnego regulacje dla sektora wodoru.
– Ten krok z pewnością przyczyni się do zniesienia ograniczeń w rozwoju rynku wodoru, a także do zmniejszenia niepewności inwestycyjnej. W najbliższym czasie Gaz-System planuje działania integrujące użytkowników przyszłego rynku wodoru, które ułatwią wymianę informacji i współpracę pomiędzy producentami a konsumentami. Będziemy także pracować nad koncepcją Krajowej Sieci Wodorowej i przygotowaniem studiów wykonalności dla infrastruktury przesyłu wodoru – podkreślił Hinc w rozmowie z serwisem wnp.pl.
Jednocześnie Gaz-System zaznacza, że dane zebrane w ramach Wodorowej Mapy Polski nie zobowiązują do podjęcia żadnych wiążących działań. Operator Gazociągów Przesyłowych, w pełni należący do Skarbu Państwa, odpowiada za przesył gazu ziemnego, zarządza kluczowymi gazociągami w Polsce i jest właścicielem Terminala LNG w Świnoujściu. Zgodnie z ustawą, spółka zależna Gaz-Systemu będzie operatorem systemu przesyłowego wodoru – czytamy w materiałach prasowych.
Lider wodorowych innowacji
W nowej, „wodorowej” rzeczywistości dobrze odnajduje się ORLEN, który konsekwentnie realizuje plany w zakresie gospodarki wodorowej, co potwierdzają liczne inwestycje i osiągnięcia. Jednym z flagowych projektów jest VETNI, w ramach którego w Jaśle uruchomiono elektrolizer stałotlenkowy (SOE). Jest to innowacyjna technologia, która zużywa jedynie 42,5 kWh na wyprodukowanie 1 kg wodoru.
Dla porównania, komercyjne elektrolizery charakteryzują się zużyciem na poziomie 55–70 kWh/kg. Dzięki współpracy z Akademią Górniczo-Hutniczą i Instytutem Energetyki, udało się opracować nowoczesne materiały anodowe, które znacząco redukują zawartość kobaltu, co czyni tę technologię bardziej ekologiczną i opłacalną.
Nowa technologia zapewnia niższe koszty produkcji wodoru. – Do wyprodukowania 1 kg wodoru w instalacji Vetni potrzebne jest 42,5 kWh. To o wiele mniej niż w przypadku dostępnych komercyjnie elektrolizerów, które potrzebują 55-70 kWh na 1 kg wodoru – porównuje dyrektor Biura Badań i Rozwoju Energetyki Niskoemisyjnej Orlen dr inż. Sylwia Pawlak, w rozmowie z dziennikiem Rzeczpospolita.
W ramach tego projektu zaplanowano także rozwój większych elektrolizerów o mocy 400 kW i 5 MW. To ważny krok w kierunku masowej produkcji tego paliwa na potrzeby przemysłu, transportu oraz energetyki. Do 2030 roku ORLEN zamierza zwiększyć łączną moc swoich elektrolizerów do 1 GW, co pozwoli na produkcję 130 tys. ton odnawialnego wodoru rocznie.
Infrastruktura tankowania wodoru
Nie jest tajemnicą, że rozwój infrastruktury tankowania wodoru jest kluczowy dla popularyzacji tego paliwa w transporcie. Dlatego państwowy koncern uzyskał w tym celu rekordowe dofinansowanie w wysokości 62 mln euro w ramach unijnego programu CEF Alternative Fuels Infrastructure Facility. Środki te zostaną przeznaczone na budowę 16 ogólnodostępnych stacji tankowania wodoru w Polsce, a także rozwój instalacji produkcji zielonego wodoru w Szczecinie.
– Celem strategii wodorowej Grupy ORLEN jest wzmocnienie pozycji koncernu w całym łańcuchu wartości gospodarki wodorowej – począwszy od produkcji, przez dystrybucję, po magazynowanie odnawialnego wodoru, aż po jego różnorodne zastosowania przemysłowe. Powołanie Polskiej Inicjatywy na Rzecz Naturalnego Wodoru to wyraz naszego zaangażowania we wszystkie aspekty rozwoju krajowego rynku wodoru. Inicjatywa wpisuje się również w politykę Grupy ORLEN w zakresie współpracy ze środowiskami naukowym, którą realizujemy już od wielu lat. Wraz z wybitnymi polskimi ośrodkami naukowymi i badawczymi chcemy rozwijać współpracę naukową i techniczną oraz wdrażać jej efekty do biznesowej praktyki – mówi Wiesław Prugar Członek Zarządu ds. Upstream ORLEN.
Plany koncernu zakładają także budowę ponad 100 stacji tankowania wodoru w Polsce, Czechach i na Słowacji do 2030 roku. Inwestycje te mają kluczowe znaczenie dla rozwoju rynku pojazdów napędzanych wodorem, zwłaszcza autobusów miejskich i ciężarówek, które już teraz są testowane w różnych regionach kraju.
Badania nad naturalnym wodorem
Warto przypomnieć, że w październiku 2024 roku ORLEN, we współpracy z Akademią Górniczo-Hutniczą, Państwowym Instytutem Geologicznym oraz innymi instytucjami, zainicjował Polską Inicjatywę na Rzecz Naturalnego Wodoru „Geo-Hydrogen”. Głównym celem tego projektu jest identyfikacja złóż naturalnego wodoru w Polsce oraz opracowanie technologii jego wydobycia.
– Biały wodór – czyli czysta energia dla zrównoważonej przyszłości. Ten surowiec, pozyskiwany w sposób naturalny, ma potencjał, by stać się jednym z kluczowych źródeł energii, wspierającym zrównoważony rozwój oraz walkę z kryzysem klimatycznym. W obliczu transformacji energetyczno-klimatycznej dywersyfikacja źródeł energii jest nieodzowna, dlatego poszukiwania złóż białego wodoru to inicjatywa konieczna i niezwykle ważna – przytoczyła motto dr hab. inż. Magdalena Wdowin, prof. instytutu, p.o. Dyrektor Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.
Wyzwania i perspektywy rozwoju
Rozwój gospodarki wodorowej w Polsce wiąże się z licznymi wyzwaniami. „Wodorowa Mapa Polski” podkreśla konieczność budowy Krajowej Sieci Wodorowej, która połączy producentów i konsumentów wodoru. Jednym z kluczowych problemów jest również deficyt infrastruktury magazynowej, co może ograniczyć rozwój rynku. Nowelizacja Prawa energetycznego z grudnia 2024 roku wprowadziła podstawy prawne dla sektora wodorowego, ale eksperci wskazują na potrzebę dalszych działań legislacyjnych i organizacyjnych.
ORLEN odgrywa kluczową rolę w transformacji wodorowej Polski, inwestując w innowacje, infrastrukturę i rozwój technologii. Projekty takie jak VETNI czy Geo-Hydrogen stawiają koncern w czołówce firm, które aktywnie przyczyniają się do budowy nowoczesnej, zrównoważonej gospodarki opartej na wodorze.
Autor: OW
