Powierzchnia Włoch wynosi 301 268 km², co jest zbliżone do powierzchni Polski. Kraj ten leży na Półwyspie Apenińskim oraz wyspach Sycylia, Sardynia i innych, otoczony przez Morze Śródziemne oraz morza Liguryjskie, Tyrreńskie, Jońskie i Adriatyckie. Włochy graniczą z Austrią, Słowenią, Szwajcarią i Francją, a łączna długość granic wynosi 1932 km. Na terenie Włoch znajdują się dwie enklawy: San Marino na północy oraz Watykan w stolicy kraju – Rzymie. Linia brzegowa Włoch ma długość 4996 km, co świadczy o ogromnym dostępie do morza. Kontynentalna część kraju przypomina kształtem wysoki but, co jest charakterystycznym elementem geograficznym Włoch.

Trzecia siła UE

Włochy są trzecią co do wielkości gospodarką Unii Europejskiej i strefy euro, po wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE. Według ostatnich danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Italia zajmuje ósme miejsce na świecie pod względem nominalnego PKB – 12,3% PKB całej Unii Europejskiej (łączny wkład kraju do budżetu UE wyniósł 16,597.6 miliarda euro).

Gospodarka Włoch charakteryzuje się wyraźnym podziałem na rozwiniętą, przemysłową północ oraz mniej uprzemysłowione i rolnicze południe. Północna część kraju, z regionem Lombardii na czele, jest zdominowana przez firmy prywatne i jest jednym z najlepiej rozwiniętych regionów przemysłowych na świecie. W tej części kraju znajduje się również „trójkąt przemysłowy” obejmujący Mediolan, Turyn i Genuę, który jest kluczowym ośrodkiem produkcji maszyn, samochodów i elektroniki. Włochy są również znane z dominacji małych i średnich przedsiębiorstw, w tym wielu lokalnych, rodzinnych firm. Wkład poszczególnych sektorów w PKB Włoch jest następujący: usługi – 73,9%, przemysł – 24,0%, rolnictwo – 2,1%.

Dane OECD wskazują, że włoska gospodarka odnotowała wzrost o 0,6% w pierwszym kwartale 2024 roku. Ten pozytywny wynik gospodarczy jest głównie efektem państwowych programów naprawczych, w tym inwestycji w bezpieczeństwo energetyczne. Dla porównania, niemiecka gospodarka wzrosła w tym samym okresie o 0,3%, a francuska o 0,6%. Prognozy wzrostu gospodarczego Włoch są zaskakująco pozytywne, zwłaszcza biorąc pod uwagę trudności, jakie kraj ten napotkał podczas pandemii. Jednak dzięki korzystnemu trendowi gospodarczemu, Włochy stają się jednym z motorów rozwoju w Europie.

Informacje dla kierowców

Jeśli planujesz podróż samochodem do Italii, warto znać kilka kluczowych informacji dotyczących przepisów drogowych, ograniczeń prędkości oraz opłat za autostrady. Korzystanie z dróg publicznych we Włoszech jest bezpłatne, z wyjątkiem prywatnych autostrad, gdzie opłaty pobierane są na bramkach wyjazdowych. Nie ma zatem obowiązku wykupowania winiet.

Ograniczenia prędkości dla pojazdów o masie do 3,5 tony wynoszą: 50 km/h w obszarze zabudowanym, 70 km/h na obwodnicach miejskich, 90 km/h poza obszarem zabudowanym, 110 km/h na drogach ekspresowych oraz 130 km/h na autostradach (na oznaczonych trzypasmowych autostradach do 150 km/h). Poza obszarem zabudowanym obowiązuje używanie świateł mijania przez całą dobę. Maksymalny dopuszczalny poziom alkoholu we krwi kierowcy wynosi 0,5 promila. Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu lub narkotyków jest surowo karane, w tym grzywną, zawieszeniem prawa jazdy do 2 lat oraz pozbawieniem wolności do 6 miesięcy.

W przypadku niektórych wykroczeń może również nastąpić zawieszenie ważności dowodu rejestracyjnego na okres do jednego roku, co oznacza zatrzymanie pojazdu na parkingu depozytowym. Kierowcy pojazdów zarejestrowanych za granicą są zobowiązani do natychmiastowego opłacenia kar pieniężnych za wykroczenia drogowe. W przypadku braku możliwości wniesienia opłaty, samochód musi być pozostawiony na parkingu depozytowym do czasu uregulowania należności.

Motoryzacja

Według Włoskiego Domu Biznesu, Italia jest jednym z wiodących krajów produkujących samochody w Europie, znanym na całym świecie ze swoich luksusowych marek, samochodów sportowych, wzornictwa i jakości produkcji. Dzięki solidnej bazie przemysłowej, wysokiej jakości zasobom ludzkim oraz doskonałości w dziedzinie wzornictwa i badań, Włochy stanowią idealne środowisko dla zagranicznych firm, które chcą być na czele transformacji w kierunku zrównoważonej i inteligentnej mobilności.

Włochy zajmują także drugie miejsce w UE pod względem liczby firm motoryzacyjnych (z 2296 firmami w 2022 roku), w tym producentami podzespołów motoryzacyjnych, które w 2022 roku wygenerowały 71,9 miliarda euro. Kraj jest również trzeci w UE pod względem liczby zakładów montażu samochodów, produkcji akumulatorów i silników, posiadając 23 branżowe zakłady. Włoski rynek wewnętrzny zajmuje także trzecie miejsce w UE pod względem liczby zarejestrowanych nowych pojazdów mechanicznych – dwa lata temu było to 1,5 miliona samochodów, co stanowiło 14% rejestracji pojazdów w UE.

Z danych amerykańskiej Administracji Handlu Międzynarodowego (trade.gov), sektor motoryzacyjny jest jedną z głównych branż we Włoszech i zatrudnia 268 300 pracowników. Dane z grudnia 2022 roku pokazują też, że obroty sektora motoryzacyjnego wyniosły 92,7 mld euro, co stanowiło 9,3% obrotów produkcyjnych Włoch i 5,2% całego PKB Włoch.

Styl i edukacja

Włoski sektor motoryzacyjny jest również zaangażowany w innowacje – zajmuje drugie miejsce w UE i siódme na świecie pod względem liczby cytowań z zakresu inżynierii motoryzacyjnej (z 111 009 cytowaniami od 1996 do 2022 roku). Włochy są również uznawane za ojczyznę kreatywności i designu, a wyjątkowy talent Włochów, design i niezwykła kreatywność w dziedzinie projektowania motoryzacyjnego są znane na całym świecie. W kraju siedzibę mają najbardziej znane firmy projektowe, takie jak Dallara, GFG Style, Italdesign, Pininfarina i Zagato oraz renomowane instytuty wzornictwa, takie jak IED i IAAD.

Dodatkowo, sektor motoryzacyjny we Włoszech korzysta z młodej i wysoko wykwalifikowanej siły roboczej, pochodzącej z rodzimego systemu uniwersyteckiego, który oferuje szereg wysoce wyspecjalizowanych kursów, aby sprostać potrzebom przemysłu motoryzacyjnego. Prawie wszystkie włoskie regiony oferują zróżnicowaną ofertę edukacyjną z zakresu inżynierii mechanicznej, inżynierii elektronicznej, inżynierii przemysłowej, inżynierii zarządzania i automatyki.

Między innymi dlatego, wiele zagranicznych firm osiedliło się we Włoszech na przestrzeni lat i nadal inwestuje na Półwyspie Apenińskim, korzystając z korzystnego otoczenia biznesowego. Należą do nich m.in.: Borgwarner, Bridgestone, CNH Industrial, GAC Group, FPT, ITT, Dumarey Group, Stellantis, SDF czy Volkswagen. Obecnie włoski przemysł motoryzacyjny przechodzi transformację w kierunku zrównoważonej i inteligentnej mobilności, napędzaną przez politykę krajową i regionalną oraz przez włoski, Narodowy Fundusz Motoryzacyjny, który wspiera szeroki zakres projektów inwestycyjnych.

Produkcja

Jak wylicza serwis statista.com włoska produkcja krajowa pojazdów mechanicznych wzrosła do około 880 085 sztuk w 2023 roku, co stanowi wzrost o około dziesięć procent w porównaniu z rokiem poprzednim, kiedy to Włochy wyprodukowały 796 394 pojazdów mechanicznych. Ten znaczący wzrost produkcji jest wynikiem ciągłego rozwoju i inwestycji w sektorze motoryzacyjnym, który odgrywa kluczową rolę w gospodarce kraju.

Skok produkcji pojazdów mechanicznych można przypisać kilku czynnikom, w tym zwiększonemu popytowi na nowe samochody, zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym, oraz wprowadzeniu nowych modeli przez wiodących producentów.

Portfolio „Made in Italy”

Italia jest domem dla wielu znanych producentów samochodów, którzy odgrywają kluczową rolę w globalnym przemyśle motoryzacyjnym. Alfa Romeo, założona w 1910 roku, należy do grupy Stellantis i znana jest z produkcji samochodów o sportowym charakterze i eleganckim designie.

Ferrari, działające od 1947 roku, jest symbolem luksusu i wysokich osiągów, będąc jednym z najbardziej rozpoznawalnych producentów samochodów sportowych na świecie. Fiat, założony w 1899 roku i również część grupy Stellantis, jest jednym z najstarszych i najbardziej znanych producentów samochodów we Włoszech, oferując szeroką gamę modeli od małych aut miejskich po większe samochody rodzinne.

Lamborghini, które powstało w 1963 roku i należy do Grupy Volkswagen, jest znane z produkcji luksusowych samochodów sportowych o wyjątkowym designie i wysokich osiągach. Lancia, założona w 1906 roku i będąca częścią grupy Stellantis, ma długą historię w produkcji eleganckich i innowacyjnych samochodów. Maserati, działające od 1914 roku i również część grupy Stellantis, produkuje luksusowe samochody sportowe i limuzyny. Abarth, marka należąca do grupy Stellantis, znana jest z produkcji sportowych wersji samochodów Fiat. Młodszą, ale równie prestiżową marką jest Pagani, założona w 1992 roku. Pagani produkuje ekskluzywne supersamochody, które wyróżniają się unikalnym designem oraz wyjątkowymi parametrami technicznymi, co czyni je jednymi z najbardziej pożądanych samochodów na świecie.

Oprócz producentów samochodów osobowych, we Włoszech działają również firmy produkujące pojazdy użytkowe oraz jednoślady. Iveco jest głównym włoskim producentem pojazdów użytkowych, w tym samochodów ciężarowych. W sektorze motocykli Italia również ma wiele do zaoferowania – wśród czołowych producentów znajdują się Ducati, MV Agusta, Moto Morini, Benelli, Lambretta oraz grupa Piaggio, do której należą takie ikony motoryzacji jak Moto Guzzi, Aprilia, Piaggio i Vespa.

Rejestracje

Włoski rynek nowych samochodów odnotował w pierwszych siedmiu miesiącach 2024 roku wzrost o 5,2% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Ten wynik wpisuje się w ogólny trend wzrostowy w Europie, gdzie liczba rejestracji nowych pojazdów przekroczyła 6,5 miliona. Włochy, będące jednym z większych rynków motoryzacyjnych w Unii Europejskiej, przyczyniły się do tego wzrostu. Należy jednak podkreślić, że częściowo wyniki te są wypadkową niskiej bazy porównawczej z 2023 roku – jak można wyczytać z danych ACEA.

Hybrydy się sprzedają

Pod względem typów napędu, w lipcu 2024 roku we Włoszech, podobnie jak w innych krajach europejskich, odnotowano spadek rejestracji samochodów elektrycznych (BEV). W skali całej Unii Europejskiej segment BEV zanotował spadek o 10,8%. Mimo to, samochody elektryczne nadal odgrywają istotną rolę w kontekście długoterminowych planów dekarbonizacji transportu we Włoszech.

Z drugiej strony, segment pojazdów hybrydowych (HEV) zanotował znaczący wzrost – w lipcu 2024 roku rejestracje tych pojazdów we Włoszech wzrosły o 17,4%. To odzwierciedla szerszy trend w Europie, gdzie hybrydy stają się coraz popularniejsze. Hybrydowe samochody przyciągają uwagę konsumentów, głównie dzięki połączeniu oszczędności paliwa i niższych emisji, co czyni je atrakcyjną opcją na tle coraz bardziej rygorystycznych unijnych regulacji ekologicznych.

Samochody z tradycyjnymi napędami, takimi jak benzyna i diesel, odnotowały różne wyniki. Rejestracje pojazdów benzynowych wzrosły o 3,8%, jednak rynek samochodów z silnikami diesla zmniejszył się aż o 24,6%, co stanowiło jeden z największych spadków w Europie w tym okresie. Udział pojazdów napędzanych benzyną i dieslem na rynku włoskim stopniowo się kurczy, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu bardziej ekologicznymi alternatywami, takimi jak hybrydy i pojazdy elektryczne.

Elektromobilność

W czerwcu 2024 roku liczba rejestracji nowych pojazdów we Włoszech wzrosła o 15% w porównaniu do analogicznego miesiąca 2023 roku, osiągając 160 046 nowych pojazdów – poinformował Krajowy Związek Przedstawicieli Zagranicznych Pojazdów Mechanicznych we Włoszech (Unrae). Warto również podkreślić, że w pierwszej połowie 2024 roku liczba rejestracji wyniosła 886 386 pojazdów, co stanowi wzrost o 5,3% w porównaniu do 841 573 pojazdów zarejestrowanych w tym samym okresie 2023 roku.

W kontekście zrównoważonej mobilności Unrae zauważa, że dzięki wprowadzeniu nowych zachęt podatkowych oraz dostępności samochodów gotowych do natychmiastowej dostawy, pojazdy elektryczne zasilane bateriami (BEV) odnotowują znaczący wzrost. Udział tego segmentu w rynku wzrósł o 4,7 punktu procentowego w porównaniu z poprzednim miesiącem oraz o 3,9 punktu procentowego w porównaniu z czerwcem 2023 roku, osiągając 8,3% udziału w rynku.

W 2024 roku w pełni elektryczne samochody utrzymują we Włoszech udział w rynku na poziomie 3,9%. Jeśli chodzi o hybrydy typu plug-in (PHEV), ich udział w rynku wynosi 3,5%, co stanowi stabilną wartość w porównaniu do maja 2024 roku, choć jest to o 1,9 punktu procentowego mniej niż w czerwcu 2023 roku. W skumulowanym ujęciu za pierwsze półrocze 2024 roku, udział PHEV na rynku utrzymuje się na poziomie 3,3%.

Ogólnie rzecz biorąc, obserwuje się wyraźne zmiany na rynku motoryzacyjnym we Włoszech, gdzie technologie bardziej przyjazne środowisku zyskują na popularności, choć tempo adaptacji pozostaje zróżnicowane w zależności od rodzaju napędu.

Ładowarki i ceny

We Włoszech infrastruktura ładowania pojazdów elektrycznych rozwija się w szybkim tempie, co odgrywa kluczową rolę w promowaniu zrównoważonej mobilności. Według danych z electromaps.com, w kraju funkcjonuje obecnie kilkadziesiąt tysięcy stacji ładowania samochodów elektrycznych. Największa ich liczba znajduje się w regionie Città Metropolitana di Milano, gdzie działa 1 828 stacji. W Città Metropolitana w Turynie jest ich 1 212, a Miasto Metropolitalne Rzym oferuje 1 207 punktów ładowania. W prowincji Brescia działa 955 stacji, a w Città Metropolitana di Roma Capitale – 844. Region Bolonii ma 788 stacji, natomiast prowincja Bergamo 696. W prowincji Treviso zlokalizowane są 539 stacje, w Padwie 520, a w Weronie 513.

Dane z Europejskiego Obserwatorium Paliw Alternatywnych (EAFO) wskazują, że do końca pierwszego kwartału 2024 roku liczba stacji ładowania we Włoszech wzrosła do 46 063. Główni operatorzy punktów ładowania, którzy zarządzają tymi stacjami, oferują różne stawki za ładowanie, które zależą od rodzaju stacji oraz wybranych opcji płatności.

Najważniejsi operatorzy i ich ceny:

Włoski rynek ładowania pojazdów elektrycznych oferuje szeroki wybór planów subskrypcyjnych i opcji płatności, dostosowanych do różnych potrzeb użytkowników. Oto zestawienie głównych operatorów ładowania i ich ofert:

1.       A2A – Popularny dzięki konkurencyjnym stawkom, oferuje trzy poziomy subskrypcji:

o        40 kWh za 22-25 euro miesięcznie (0,55-0,6 euro/kWh),

o        100 kWh za 49-57 euro miesięcznie (0,49-0,57 euro/kWh),

o        200 kWh za 85-106 euro miesięcznie (0,425-0,53 euro/kWh).

2.       Tesla – Superchargery Tesli oferują ładowanie po obniżonej stawce 0,50 euro/kWh dla właścicieli Tesli. Dla pozostałych kierowców stawka wynosi również 0,50 euro/kWh w ramach subskrypcji (9,99 euro miesięcznie lub 100 euro rocznie). Bez subskrypcji cena jest wyższa.

3.       Ionity – Specjalizuje się w ładowaniu o wysokiej mocy (do 350 kW), z ceną 0,79 euro/kWh. Subskrypcje obniżają cenę do 0,57 lub 0,47 euro/kWh, w zależności od wybranego planu.

4.       Enel X – Oferuje „City Rate”, który zapewnia 80 kWh za 49 euro (0,61 euro/kWh). W opcji pay-as-you-go ceny wynoszą 0,69 euro/kWh dla ładowania AC oraz od 0,89 do 0,99 euro/kWh dla szybkiego ładowania DC.

5.       Duferco Energia – Abonament na 200 kWh kosztuje 129 euro (0,60 euro/kWh). Stawki w systemie pay-as-you-go zależą od mocy i wahają się od 0,59 do 0,89 euro/kWh.

6.       Be Charge – Koncentruje się na opłatach przedpłaconych, z cenami od 0,65 do 0,90 euro/kWh, w zależności od mocy ładowania.

7.       Acea e-mobility – Oferuje ładowanie w cenach 0,69-0,89 euro/kWh, zależnie od mocy ładowania, z dodatkową opcją rezerwacji stacji za 0,50 euro.

Powyższe oferty pokazują, że włoski rynek ładowania pojazdów elektrycznych ma dobrze rozwiniętą infrastrukturę z szerokim wachlarzem opcji, co pozwala użytkownikom na dostosowanie kosztów ładowania do indywidualnych potrzeb. Różnorodność cen i planów subskrypcyjnych zapewnia elastyczność w korzystaniu z dostępnych stacji ładowania, co wspiera rozwój zrównoważonej mobilności.

Bonusy

We Włoszech wprowadza się liczne zachęty i przepisy mające na celu promowanie pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi oraz rozwój infrastruktury ładowania. Zgodnie z danymi Europejskiego Obserwatorium Paliw Alternatywnych z 23 kwietnia 2024 roku, dostępne są różne korzyści finansowe i ulgi podatkowe wspierające rozwój elektromobilności.

Korzyści podatkowe dla właścicieli pojazdów

Pojazdy elektryczne są zwolnione z rocznego podatku od własności przez pięć lat od pierwszej rejestracji. Po tym okresie wiele regionów oferuje 75% zniżki w stosunku do stawki obowiązującej dla pojazdów benzynowych. W regionie Valle d’Aosta zwolnienie z podatku zostało wydłużone do ośmiu lat. Obecnie nie przewidziano dodatkowych ulg podatkowych dla firm.

Dotacje na zakup pojazdów

Dotacje na zakup samochodów elektrycznych są różnicowane w zależności od dochodów:

•        Dla osób zarabiających poniżej 30 000 euro: 4500 euro dotacji, z dodatkiem 3000 euro za złomowanie starego pojazdu.

•        Dla osób z dochodem powyżej 30 000 euro: 3000 euro dotacji i 2000 euro bonusu za złomowanie.

Dotacje dotyczą wyłącznie nowych pojazdów o maksymalnej cenie netto 35 000 euro, a przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o te środki w formie leasingu. Całkowity budżet na dotacje wynosi 250 mln euro na lata 2022-2024.

Region Lombardia oferuje dodatkową regionalną dotację do 4000 euro (lub 1000 euro bez złomowania), z limitem cenowym netto wynoszącym 45 000 euro.

Ulgi podatkowe i dodatkowe korzyści

Osoby niepełnosprawne mogą korzystać z obniżonej stawki VAT (4%) przy zakupie samochodów. Samochody hybrydowe i elektryczne mają bezpłatny dostęp do stref ograniczonego ruchu (LTZ) oraz darmowe parkowanie w wielu miastach.

Lokalne zachęty

Niektóre regiony, szczególnie na północy Włoch, wprowadziły dodatkowe programy wsparcia dla zakupu pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi, zwłaszcza dla pojazdów użytkowych o masie do 7/12 ton. Najwyższe dofinansowania przewidziano dla pojazdów elektrycznych. W Lombardii wprowadzono system oparty na połączeniu emisji NOx i CO2 deklarowanych przez producenta.

Zachęty infrastrukturalne

Osoby, które zainstalują stacje ładowania o mocy do 22 kW, mogą ubiegać się o ulgę podatkową wynoszącą 80% kosztów zakupu i instalacji, do maksymalnej kwoty 1500 euro, rozłożonej na dziesięć lat. Całkowity budżet na te ulgi wynosi 40 mln euro.

Podsumowanie

Elektromobilność we Włoszech rozwija się dynamicznie, co wpisuje się w globalne dążenia do zmniejszenia emisji CO2 i poprawy jakości powietrza. Dzięki silnej gospodarce, w której przemysł motoryzacyjny odgrywa bardzo ważną rolę, rozbudowie infrastruktury oraz atrakcyjnym elektromobilnym zachętom finansowym, Włochy już dziś są w czołówce europejskiej transformacji napędowej.

Oskar Włostowski