Finlandia, kraj położony w Europie Północnej, jest znana z pięknych krajobrazów i zróżnicowanej kultury. Stolicą Finlandii są Helsinki, a języki urzędowe to fiński i szwedzki. Finlandia stała się członkiem Unii Europejskiej 1 stycznia 1995 roku, a od 1 stycznia 1999 roku używa waluty euro. Kraj przystąpił do strefy Schengen 25 marca 2001 roku.

Informacje ogólne

Finlandia ma 5 603 851 mieszkańców (według danych z 2024 roku). Jest republiką parlamentarną, gdzie premier pełni funkcję szefa rządu, a prezydent jest głową państwa.

Rząd ma swoją siedzibę w Helsinkach, a samorządy lokalne są rozproszone w 309 gminach. Finlandia jest podzielona na 19 regionów i 70 podregionów. Z ciekawostek – najmniejszym z regionów są Wyspy Alandzkie, archipelag położony w południowo-zachodniej części kraju, natomiast północna Laponia jest ojczyzną Lapończyków, zwanych także Saamami.

Gospodarczo, Finlandia zajmuje dziewiąte miejsce w Unii Europejskiej pod względem wielkości PKB na mieszkańca, które wynosi 40 700 euro, znacznie przewyższając średnią unijną wynoszącą 37 600 euro. Dodatkowo, kraj odpowiada za 1,6 procent całkowitego PKB UE – wynika z danych Eurostatu.

Kraj może się także pochwalić imponującymi danymi geograficznymi. Lądowa powierzchnia Finlandii to 304 473 km², a powierzchnia wodna wynosi 33 672 km². Długość granicy lądowej to 2628 km, w tym granice z Rosją (1313 km), Szwecją (586 km) i Norwegią (729 km). Wybrzeże ma 1250 km długości, a najwyższym punktem jest Haltiatunturi na wysokości 1328 m n.p.m. Najniższy punkt znajduje się na poziomie Morza Bałtyckiego. Najdłuższa rzeka to Kemijoki o długości 550 km, a największe jezioro to Saimaa, które obejmuje 1377 km². Finlandia jest również jednym z najbardziej zalesionych krajów w Europie, z lasami pokrywającymi 69 procent jej powierzchni.

Wiedza dla podróżujących

Polacy mogą przekroczyć granicę Finlandii na podstawie ważnego paszportu, tymczasowego paszportu lub dowodu osobistego. Nie ma wymogu minimalnej ważności dokumentu podróży, a wiza nie jest potrzebna dzięki zasadom swobodnego przepływu osób w Unii Europejskiej. Polski MSZ przypomina także, że podróżni przebywający w Finlandii do 90 dni nie muszą rejestrować swojego pobytu. Osoby planujące dłuższy pobyt powinny zarejestrować się w urzędzie imigracyjnym, przedstawiając dokument tożsamości oraz potwierdzenie celu pobytu, np. zaświadczenie z uczelni lub umowę o pracę.

Ubezpieczenie

Polisy ubezpieczeniowe z polskich towarzystw są uznawane w Finlandii, ale ze względu na wysokie koszty życia zaleca się wykupienie pełnej polisy obejmującej także ubezpieczenie komunikacyjne (OC, AC, NW). W razie hospitalizacji lub transportu chorego do Polski koszt pełnej opieki lekarskiej jest znaczny. Koszt wizyty lekarskiej wynosi około 80-100 euro, a doba w szpitalu kosztuje około 200 euro (nie licząc badań, leków, zabiegów itp.) – uczula polski MSZ.

Zdrowie

Także posiadacze Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) mają prawo do nagłej opieki medycznej w fińskich placówkach publicznych. W przypadku dłuższego pobytu lub pracy w Finlandii warto rozważyć zgłoszenie się do fińskiego systemu ubezpieczeń społecznych (KELA) w celu uzyskania pełnych świadczeń. Należy pamiętać, że w Finlandii pacjenci ubezpieczeni częściowo pokrywają koszty opieki zdrowotnej.

Zasady ruchu drogowego

Kierowcy powinni mieć na uwadze kilka kluczowych zasadach. Światła mijania są obowiązkowe przez cały rok. Opony zimowe są wymagane od 1 grudnia do końca lutego, a często używane także jesienią i wiosną. Prędkość w miastach nie może przekraczać 50 km/h, poza miastami latem do 100 km/h, a zimą 80 km/h. Na autostradach maksymalna prędkość wynosi odpowiednio 120 km/h latem i 100 km/h zimą. Dopuszczalny poziom alkoholu we krwi wynosi 0,5 promila, a naruszenie tego limitu wiąże się z surowymi karami, w tym pozbawieniem wolności. Warto także pamiętać o lokalnych zasadach parkowania – często wymaga się użycia zegara parkingowego, który można zakupić w lokalnych kioskach lub na stacjach benzynowych.

Ograniczenia i przepisy celne

Podróżni nie mogą przywozić do Finlandii m.in. niektórych gatunków roślin, broni białej, antyradarów oraz substancji narkotycznych. Przywóz leków wymaga przestrzegania przepisów dotyczących ich zawartości. Psy i koty muszą mieć identyfikator, szczepienie przeciw wściekliźnie oraz przejść kurację przeciw bąblowcowi. Konieczne jest posiadanie tzw. pet passport, który wypełnia weterynarz.

O czym jeszcze warto pamiętać?

W Finlandii motocyklistów obowiązują te same przepisy ruchu drogowego, co innych uczestników ruchu. Zarówno kierujący, jak i pasażerowie muszą nosić kaski. Podobnie rowerzyści. Piesi, zwłaszcza po zmroku, powinni stosować akcesoria odblaskowe, takie jak kamizelki czy opaski, nawet na terenach zabudowanych i na dobrze oświetlonych drogach.

W przypadku kolizji drogowej lub kradzieży zawsze należy wezwać policję. Bezpłatny numer alarmowy to 112. Protokół sporządzony przez policję jest niezbędny do uzyskania odszkodowania od ubezpieczenia. Ważna informacja – szczególnie dla kieszeni kierowcy – korzystanie z dróg, autostrad i mostów w Finlandii jest bezpłatne.

Polski MSZ przypomina także, że nie wolno tankować paliwa, które nie jest przeznaczone do napędzania silników samochodowych, takiego jak olej opałowy, ani paliw powodujących zanieczyszczenie środowiska. Złamanie tego zakazu może skutkować wysoką grzywną do 8.000 euro. Warto również zauważyć, że w Finlandii nie ma stacji LPG!

Gospodarka

Finlandia wyróżnia się stabilną i nowoczesną gospodarką o charakterze wolnorynkowym. Z dochodem na mieszkańca zbliżonym do Austrii i Holandii, a nawet wyższym niż w Niemczech czy Belgii, kraj ten od lat plasuje się w czołówce rozwiniętych państw. Podstawą fińskiego sukcesu gospodarczego jest innowacyjność, wysoki poziom edukacji oraz efektywne zarządzanie zasobami naturalnymi, co sprawia, że gospodarka Finlandii uznawana jest za jedną z najbardziej konkurencyjnych na świecie.

Jak zauważa Konsul Honorowy Republiki Finlandii w Białymstoku – Andrzej Parafiniuk, „Kluczowym sektorem jest przemysł technologiczny, który obejmuje zarówno technologie informacyjne, jak i przemysł metalurgiczny. Firmy takie jak Nokia, choć straciły dominującą pozycję na rynku telefonów komórkowych, pozostają ważnym elementem sektora technologicznego, przyczyniając się do wzrostu innowacyjności. Ważną rolę odgrywa również przemysł leśny – Finlandia jest jednym z największych producentów papieru i produktów drewnianych na świecie, a zrównoważone zarządzanie lasami pozwala na długoterminowe korzystanie z tego sektora bez negatywnego wpływu na środowisko”.

Zdaniem Parafiniuka, inwestycje w badania i rozwój są integralną częścią fińskiej gospodarki. Finlandia regularnie zajmuje wysokie pozycje w globalnych rankingach innowacyjności, co wynika z dużych nakładów na edukację, szczególnie w obszarze nauk ścisłych i technologii. Wysoce wykwalifikowana siła robocza jest kluczowym czynnikiem rozwoju kraju. Polityka gospodarcza Finlandii koncentruje się na wspieraniu przedsiębiorczości, stabilności makroekonomicznej oraz promowaniu zrównoważonego rozwoju. Władze fińskie oferują różnorodne programy wspierające innowacyjne start-upy i ułatwiające dostęp do finansowania.

Jednym z wyzwań, przed którymi stoi Finlandia, jest starzenie się społeczeństwa. Zmniejszająca się liczba osób w wieku produkcyjnym oraz wzrost wydatków na opiekę społeczną mogą w przyszłości stanowić poważne obciążenie dla fińskiej gospodarki. Równocześnie kraj musi stawić czoła globalnym problemom, takim jak zmiany klimatyczne i transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej.

Fiński przemysł motoryzacyjny i rozwój elektromobilności

Przemysł motoryzacyjny w Finlandii przechodzi transformację, której istotnym elementem są inwestycje w innowacje technologiczne i rozwój elektromobilności. Fińskie firmy, takie jak Basemark, inwestujące w rozwiązania z zakresu rozszerzonej rzeczywistości do prowadzenia pojazdów czy współpraca z Teslą, dostarczającą stal nierdzewną dla Cybertrucka, podkreślają zaawansowanie technologiczne sektora. Jednak na poziomie krajowym ta część gospodarki zmaga się z licznymi wyzwaniami, w tym starzejącą się flotą samochodową i niższą niż przed pandemią sprzedażą samochodów – obecnie o 23,4% niższą w porównaniu do czasów sprzed kryzysu – wylicza statista.com.

Choć sprzedaż samochodów wykazuje tendencje wzrostowe od 2022 roku, wciąż nie osiągnęła poziomów sprzed pandemii. Jednym z kluczowych obszarów wzrostu może być elektromobilność, ponieważ w 2023 roku samochody zasilane akumulatorami stały się drugim najpopularniejszym rodzajem paliwa, zbliżając się do samochodów benzynowych pod względem liczby rejestracji.

Portal statista.com zwraca uwagę, że zmiana preferencji konsumentów na korzyść pojazdów bateryjnych przebiega jednak powoli. W 2023 roku jedynie 30% Finów rozważało zakup samochodu elektrycznego, w porównaniu do 50% preferujących pojazdy benzynowe lub hybrydowe. Dodatkowym wyzwaniem dla rozwoju elektromobilności jest lojalność konsumentów wobec marek – zaledwie 29% osób wyraża chęć zmiany marki swojego obecnego pojazdu. Pomimo tych przeszkód, samochody osobowe odgrywają kluczową rolę w codziennym życiu Finów. Aż 60% z nich korzysta z prywatnych pojazdów w dojazdach do pracy, szkoły czy na uczelnie, podczas gdy transport publiczny jest wybierany przez mniej niż 30% populacji. Prognozy wskazują, że przychody z segmentu samochodów osobowych w Finlandii osiągną około 2,7 miliarda euro w 2028 roku, co świadczy o potencjale rynku, pomimo jego zmienności.

Rynek motoryzacyjny w perspektywie 2024–2028

Fiński rynek motoryzacyjny, według danych ReportLinker, wykazuje potencjał wzrostu, pomimo wcześniejszych wahań. Rejestracja pojazdów w Finlandii, która w 2023 roku wynosiła około 276 tys. sztuk, ma wzrosnąć do 407 tys. sztuk w 2028 roku. Przewidywana średnioroczna stopa wzrostu (CAGR) w tym okresie wynosi 6,1%. Dla porównania, w latach 2010–2023 rejestracje pojazdów w Finlandii rosły średnio o 11,1% rocznie. W 2023 roku Finlandia uplasowała się na 49. miejscu w globalnym rankingu rejestracji pojazdów, na równi z Czechami.

Produkcja pojazdów w Finlandii również prognozowana jest na stabilny wzrost, z poziomu 144 tys. sztuk w 2023 roku do 180 tys. sztuk w 2028 roku, co daje średnioroczną stopę wzrostu na poziomie 3,5%. W ciągu ostatnich dwóch dekad produkcja rosła średnio o 5,2% rocznie, osiągając w 2023 roku 35. miejsce na świecie, równolegle z Austrią – wylicza ReportLinker.

Wartość i dynamika rynku

Wartość rynku motoryzacyjnego w Finlandii w 2023 roku wyniosła 4,82 mld euro, z rocznym wzrostem na poziomie 3,75%. Prognozy wskazują, że w 2028 roku rynek osiągnie wartość 5,66 mld euro, co oznacza wzrost o 13,49% w stosunku do obecnego poziomu. Prognozowana średnioroczna stopa wzrostu w latach 2024–2028 wynosi 2,56%, co wskazuje na stopniową odbudowę i stabilizację sektora.

Produkcja części i akcesoriów

Segment produkcji części i akcesoriów w Finlandii odnotował zmienną dynamikę, ale obecnie wykazuje stabilne wzrosty. Wartość sprzedaży w 2023 roku wyniosła 160,75 mln euro, co oznacza wzrost o 7,09% w stosunku do roku poprzedniego. Prognozy na 2028 rok zakładają dalszy wzrost do 189,65 mln euro, z pięcioletnim CAGR wynoszącym 2,62%. Kluczowe znaczenie mają inwestycje w podzespoły do pojazdów elektrycznych oraz monitorowanie zmian w globalnym łańcuchu dostaw.

Zatrudnienie

Według Fińskiego Centrum Informacji Sektora Samochodowego, w handlu samochodami, naprawach i przeglądach bezpośrednio zatrudnionych jest około 30 000 osób. Praca w tej branży obejmuje szeroki zakres zadań technicznych i komercyjnych, a także zadań związanych z władzami publicznymi i sektorem publicznym. Kiedy uwzględnimy cały sektor motoryzacyjny, w tym produkcję pojazdów oraz sprzedaż części i akcesoriów samochodowych, liczba zatrudnionych wzrasta do ponad 50 000 osób.

Sam przemysł produkcji pojazdów i pokrewne obszary zatrudniają w Finlandii prawie 7 000 osób (spośród powyższej liczby). W Uusikaupunki Valmet Automotive (największy lokalny wytwórca) produkuje nowe samochody osobowe, natomiast w Karjaa Sisu-Auto Ltd produkuje ciężkie ciężarówki. Ponadto, w Finlandii działa kilka mniejszych firm, które zajmują się produkcją autobusów, taksówek, przyczep i pojazdów specjalnych.

Produkcja samochodów osobowych

Produkcja samochodów osobowych w Finlandii rośnie dynamicznie, pomimo wcześniejszych wahań. Od poziomu 7,6 tys. sztuk w 2013 roku wzrosła do 159,96 tys. sztuk w 2023 roku, co oznacza wzrost o 14,93% rok do roku. Prognozy wskazują na dalszy rozwój, osiągając 225,45 tys. sztuk w 2028 roku przy średniorocznej stopie wzrostu na poziomie 5,4%.

Fiński sektor motoryzacyjny, choć zmaga się z wyzwaniami, w tym fluktuacjami gospodarczymi i zmianami preferencji konsumentów, ma solidne podstawy do wzrostu. Kluczowe dla przyszłej dynamiki rynku będą rozwój elektromobilności, postęp technologiczny oraz wsparcie polityczne dla zielonych technologii.

Rynek elektromobilności – dane i statystyki

Elektromobilność w Finlandii również rozwija się dynamicznie, co znajduje odzwierciedlenie w rosnącej liczbie samochodów elektrycznych oraz udziale pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi w całkowitej flocie. Według Fińskiej Agencji Transportu i Komunikacji, na początku października 2024 roku po tamtejszych drogach jeździło około 275 000 samochodów elektrycznych, co oznacza wzrost o 23% w porównaniu z końcem 2023 roku. Wśród nich 114 000 to samochody całkowicie elektryczne (BEV), a 161 000 to hybrydy typu plug-in (PHEV). Samochody elektryczne stanowią obecnie 9,5% floty samochodów osobowych, z czego samochody całkowicie elektryczne mają udział 3,8%, a hybrydy plug-in 5,7%. Z kolei dane Europejskiego Obserwatorium Paliw Alternatywnych (z listopada 2024) wskazują, że całkowita liczba pojazdów lekkich (kat. M1+N1, czyli osobowe i dostawcze) w Finlandii wynosiła 4 307 799 w 2023 roku. Pojazdy zasilane paliwami alternatywnymi, w tym elektrycznością, stanowiły 291 911 sztuk, co daje udział 4,86% całkowitej floty lekkich pojazdów.

W innych segmentach pojazdów udział elektromobilności jest skromniejszy. Około 4000 elektrycznych furgonetek stanowi 1,1% tej floty. W ruchu znajdują się 94 elektryczne ciężarówki, co stanowi zaledwie 0,1% floty ciężarówek. Liczba elektrycznych autobusów i autokarów wynosi nieco ponad 900 sztuk, co stanowi około 8% całej floty e-busów – wylicza fińska agencja transportu.

Rejestracje nowych pojazdów elektrycznych

Jak podaje Europejskie Obserwatorium Paliw Alternatywnych (ACEA), rejestracje nowych samochodów elektrycznych w Finlandii rosły stabilnie w 2024 roku. W październiku zarejestrowano 1 901 pojazdów elektrycznych, co oznacza wzrost w porównaniu z wrześniem (1 841 sztuk). Średnia miesięczna liczba rejestracji od 2022 do 2024 roku wynosiła 1812,15 sztuk, z rekordowym poziomem 3 275 sztuk w maju 2023 roku oraz najniższym poziomem 777 sztuk w kwietniu 2022 roku.

Perspektywy rynku

Dynamiczny wzrost liczby pojazdów elektrycznych wskazuje na rosnące zainteresowanie elektromobilnością w Finlandii. Mimo że pojazdy elektryczne stanowią obecnie niewielki procent całej floty, szybki wzrost rejestracji i udział w rynku sugerują, że Finlandia zmierza w stronę bardziej zrównoważonego transportu.

Także liczba stacji ładowania pojazdów elektrycznych w Finlandii systematycznie rośnie, odzwierciedlając tendencje rynkowe i zapotrzebowanie na infrastrukturę. Na koniec 2023 roku w Finlandii działało 3 617 publicznych ładowarek, jak podaje portal Statista.com. Spośród nich aż 61,9% stanowiły stacje wyposażone w ładowarki Typu 2, umożliwiające ładowanie z maksymalną mocą 22 kW. Popularne były również stacje CCS, które zajmowały drugie miejsce w rankingu pod względem liczby.

Z kolei dane z portalu ChargeFinder przedstawiają szerszy obraz infrastruktury ładowania. Aktualnie, w kraju jest 15 673 punktów ładowania, w tym 2 741 szybkich ładowarek o mocy powyżej 150 kW, 506 ładowarek o mocy 100-149 kW oraz 941 urządzeń o mocy 50-99 kW. Największą kategorię stanowią ładowarki Typu 2 – aż 11 351 punktów. W kraju działa również 3 766 stacji CCS, 441 punktów CHAdeMO oraz 304 stacje Tesla Supercharger, co podkreśla różnorodność technologii dostępnych dla użytkowników.

W perspektywie kolejnych lat prognozy statista.com wskazują, że liczba publicznych stacji ładowania w Finlandii wzrośnie do około 10 600 w 2028 roku, co oznacza niemal dwukrotny skok w stosunku do 5 500 stacji z 2022 roku. Rozwój ten ma być napędzany przez rosnącą liczbę pojazdów elektrycznych oraz politykę wspierającą budowę infrastruktury ładowania.

Tanie ładowanie

Ładowanie samochodów elektrycznych w Finlandii należy do najtańszych w Europie, co stanowi istotny czynnik zachęcający do korzystania z pojazdów elektrycznych. Według danych Statistics Finland, całkowita cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych spadła w marcu 2024 roku o 6–16% w porównaniu z tym samym okresem w roku poprzednim. Podobnie, dla przedsiębiorstw i klientów korporacyjnych ceny zmniejszyły się o 10–35%. Spadek kosztów energii przyczynia się do korzystnych warunków ładowania pojazdów elektrycznych w kraju.

Portal Visual Capitalist podaje, że średnie koszty ładowania pojazdów elektrycznych w Europie wahają się od 2,9 do 18.9 euro za pokonanie dystansu 100 km. Finlandia znajduje się w czołówce najtańszych krajów w tej kategorii, z kosztami wynoszącymi 4,6 euro za 100 km. Taniej jest jedynie w Islandii (2,9 euro) i Portugalii (3,2 euro). Tak niskie koszty wyróżniają Finlandię na tle większości krajów europejskich i dodatkowo zwiększają atrakcyjność pojazdów elektrycznych dla kierowców. Niskie ceny ładowania są rezultatem relatywnie niskich kosztów pozyskania energii oraz rozwiniętej i efektywnej publicznej infrastruktury uzupełniania energii.

Ekologiczne zachęty

W Finlandii wdrożono szereg zachęt mających na celu promowanie zakupu oraz użytkowania pojazdów elektrycznych i zeroemisyjnych, wspierając tym samym rozwój zrównoważonego transportu. Kluczowe korzyści obejmują ulgi podatkowe, dotacje na infrastrukturę oraz wsparcie finansowe dla użytkowników i firm.

Akcenty  podatkowe odgrywają istotną rolę w stymulowaniu przejścia na pojazdy elektryczne. Pojazdy z napędem elektrycznym są zwolnione z rocznego podatku od pojazdów, a podatek rejestracyjny dla takich aut wynosi zazwyczaj 0%, ponieważ opiera się na emisji CO2. Dzięki temu właściciele mogą znacznie zaoszczędzić przy zakupie nowych samochodów elektrycznych – wylicza Europejskie Obserwatorium Paliw Alternatywnych.

Firmy również korzystają z ulg podatkowych. W latach 2021–2025 przysługuje im odliczenie w wysokości 170 euro miesięcznie od wartości podlegającej opodatkowaniu dla samochodów elektrycznych. Dodatkowo, ładowanie samochodów w miejscu pracy jest zwolnione z podatku dochodowego w tym samym okresie, co stanowi dodatkowy bodziec do inwestycji w elektryczne floty firmowe.

Również infrastruktura ładowania w Finlandii rozwija się dynamicznie dzięki wsparciu rządowemu. Właściciele publicznych stacji ładowania mogą liczyć na dotację w wysokości 30% przy budowie stacji o mocy powyżej 11 kW, a przy szybkich stacjach ładowania o mocy przekraczającej 22 kW wsparcie wzrasta do 35%. Użytkownicy samochodów elektrycznych mogą także ładować swoje pojazdy w miejscach pracy i publicznych punktach ładowania bez dodatkowych obciążeń podatkowych.

Lokalne inicjatywy dodatkowo wspierają posiadaczy pojazdów elektrycznych. W Helsinkach obowiązuje 50-procentowa zniżka na parkowanie dla samochodów o niskiej emisji CO2, a w niektórych gminach oferowane jest całkowicie darmowe parkowanie w wyznaczonych strefach.

Chociaż aktualnie brak jest programów dotacyjnych na zakup nowych pojazdów, zapowiedziano zmiany, które mogą ponownie wprowadzić tego rodzaju wsparcie w najbliższych latach. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że rząd planuje dalsze działania wspierające transformację w kierunku ekologicznego transportu, co może jeszcze bardziej zwiększyć atrakcyjność pojazdów elektrycznych na fińskim rynku.

Reasumując

Finlandia, z jej silną gospodarką, dynamicznie rozwijającym się sektorem technologicznym i rosnącym znaczeniem elektromobilności, pozostaje jednym z najciekawszych miejsc na mapie Europy. Choć kraj staje przed wyzwaniami związanymi z demografią i transformacją energetyczną, jego innowacyjne podejście do biznesu i zrównoważony rozwój sprawiają, że Finlandia wciąż jest liderem na wielu frontach, także elektromobilności. Nie jest także tajemnicą, że to kraj oferujący nie tylko piękno natury, ale także bezpieczne i komfortowe warunki do życia i pracy.

Oskar Włostowski