W ostatnich latach Europa staje się globalnym centrum rozwoju elektromobilności, a powstające na kontynencie gigafabryki samochodów elektrycznych i baterii są kluczowym elementem tej strategii. W ramach walki o uniezależnienie się od zewnętrznych dostawców, zwłaszcza azjatyckich, europejskie kraje mocno inwestują w rozwój produkcji na własnym terenie. Niemniej jednak Europa pozostaje również atrakcyjnym rynkiem dla zagranicznych inwestorów, zwłaszcza z Chin, którzy widzą tu ogromne możliwości rozwoju, pomimo wyzwań związanych z cłami i polityką handlową. Przedstawiamy przegląd największych działających, budowanych i planowanych fabryk samochodów elektrycznych oraz baterii w Europie.
Produkcja samochodów elektrycznych na wielką skalę
Działające fabryki
Obecnie największymi graczami na europejskim rynku produkcji samochodów elektrycznych są Niemcy i Francja, które od lat dominują w sektorze motoryzacyjnym. Tesla Gigafactory w Grünheide pod Berlinem, otwarta w 2022 roku, jest jednym z najbardziej zaawansowanych ośrodków produkcji aut elektrycznych w Europie.
Fabryka ta produkuje Model Y, a w przyszłości planuje się rozszerzenie produkcji o inne modele. Zdolności produkcyjne zakładu mają docelowo osiągnąć 500 000 pojazdów rocznie. Oprócz aut, fabryka będzie produkować także baterie, co czyni ją kluczowym elementem europejskiej strategii elektromobilności.
Innym ważnym graczem jest Volkswagen, który zainwestował w fabrykę elektrycznych pojazdów osobowych w Zwickau. Zakład ten jest obecnie jednym z największych ośrodków produkcji aut elektrycznych w Europie, a jego linie produkcyjne opuszczają modele takie jak ID.3, ID.4 oraz elektryczny SUV Audi Q4 e-tron.
Nie można pominąć również francuskiej grupy Stellantis, która produkuje swoje elektryczne pojazdy w fabryce w Sochaux, a także brytyjskiego zakładu Nissan w Sunderland, gdzie powstaje m.in. Nissan Leaf.
Budowane i planowane fabryki
W Europie trwa intensywna budowa nowych ośrodków produkcji samochodów elektrycznych. W 2023 roku w Polsce, w Jaworze, ruszyła budowa kolejnej już fabryki Mercedesa, która ma zająć się produkcją elektrycznych samochodów dostawczych Mercedes-Benz. Fabryka ta ma być jednym z głównych ośrodków produkcji w pełni elektrycznych vanów tej marki w skali całej Europy. Stanie obok wcześniej powstałych zakładów niemieckiej marki, w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, które do tej pory produkują czterocylindrowe silniki benzynowe i wysokoprężne oraz baterie elektryczne do samochodów osobowych Mercedes-Benz.
Volvo także inwestuje w nowe zakłady. Firma rozpoczęła budowę nowej fabryki w Słowacji, która będzie produkować elektryczne samochody osobowe. Inwestycja ta, warta 1,2 miliarda euro, podkreśla znaczenie Europy Środkowo-Wschodniej jako kluczowego regionu dla rozwoju elektromobilności.
W planach są kolejne gigantyczne inwestycje, takie jak fabryka Riviana – amerykańskiego producenta elektrycznych ciężarówek i SUV-ów – który zamierza otworzyć zakład produkcyjny w Niemczech do 2025 roku. Ta fabryka będzie produkować zarówno pojazdy osobowe, jak i ciężarowe, co może znacząco wzmocnić europejską ofertę pojazdów elektrycznych o wysokiej ładowności.
Produkcja baterii: Kluczowy element europejskiej niezależności
Działające fabryki
Baterie są sercem każdego samochodu elektrycznego, a ich produkcja stała się kluczowym wyzwaniem dla Europy w kontekście zmniejszenia zależności od azjatyckich dostawców. Jednym z najważniejszych ośrodków produkcji baterii w Europie jest Northvolt Ett w Szwecji. Fabryka ta rozpoczęła działalność w 2021 roku i jest pierwszą dużą europejską fabryką baterii litowo-jonowych. Zakład ten dostarcza baterie m.in. dla Volkswagen Group, a jego docelowa roczna produkcja ma wynosić 60 GWh, co wystarczy do wyposażenia około miliona samochodów elektrycznych.
LG Energy Solution prowadzi zaawansowaną fabrykę baterii w Polsce, pod Wrocławiem. Zakład ten jest jednym z największych producentów baterii w Europie i dostarcza swoje produkty do największych marek motoryzacyjnych, takich jak Tesla, Volkswagen czy Stellantis. W 2022 roku LG Energy ogłosiło plany dalszej ekspansji zakładu, co uczyni go jednym z najważniejszych centrów produkcji baterii w Europie.
Jednym z najbardziej ambitnych projektów jest wspomniana wcześniej Tesla Gigafactory w Grünheide, która oprócz produkcji samochodów będzie produkować również baterie. Fabryka ma docelowo osiągnąć produkcję 250 GWh rocznie, co uczyni ją jednym z największych zakładów tego typu na świecie.
Budowane i planowane fabryki
Ważnym ośrodkiem w budowie jest fabryka ACC (Automotive Cells Company) we Francji, za którą stoi konsorcjum z udziałem Stellantis i TotalEnergies.
Zakład ten ma na celu produkcję baterii o mocy do 32 GWh rocznie, a jego uruchomienie planowane jest na 2024 rok. Kolejne fabryki ACC powstają również w Niemczech i we Włoszech, co czyni ten projekt jednym z kluczowych dla europejskiej strategii elektromobilności.
Warto także wspomnieć o Gigafactory Envision AESC w Sunderland, gdzie będą produkowane baterie dla pojazdów marki Nissan. Inwestycja ta, warta 450 milionów funtów, ma osiągnąć pełną zdolność produkcyjną do 2030 roku.
Rzecz jasna, Europa nie zamierza zatrzymywać się na obecnych projektach. W planach jest budowa kolejnych zakładów, takich jak gigafabryka baterii Volkswagen Group w Salzgitter w Niemczech, której uruchomienie planowane jest na 2025 rok. Volkswagen przewiduje, że zakład ten osiągnie produkcję 40 GWh rocznie i będzie kluczowym dostawcą baterii dla własnych pojazdów.
Wspomniany wcześniej Northvolt nie ogranicza się tylko do Szwecji. Firma planuje także kolejne inwestycje w Niemczech i Polsce, aby zwiększyć swoją zdolność produkcyjną do 150 GWh do 2030 roku. Projekt Northvolt Ett jest finansowany przez europejskie koncerny motoryzacyjne, w tym Volkswagena i BMW, które liczą na zapewnienie stabilnych dostaw baterii produkowanych lokalnie. Również chińska firma CATL planuje nowe inwestycje w Europie. Po sukcesie swojej fabryki w Niemczech, CATL zamierza otworzyć kolejne zakłady, co wzbudza zainteresowanie i niepokój wśród europejskich producentów, którzy obawiają się konkurencji z tanimi bateriami z Chin.
Chińskie inwestycje: szansa czy zagrożenie?
Europa, z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na samochody elektryczne i baterie, przyciąga coraz więcej inwestorów z Chin. BYD, jeden z największych chińskich producentów pojazdów elektrycznych, buduje nową fabrykę baterii na Węgrzech. Ośrodek produkcji zlokalizowany w Debreczynie, jest częścią strategicznej ekspansji BYD na rynek europejski, który firma postrzega jako kluczowy dla swojego globalnego rozwoju. Inwestycja o wartości około 1 miliarda euro zakłada budowę nowoczesnego zakładu produkcji baterii o docelowej zdolności produkcyjnej wynoszącej 10-20 GWh rocznie, co wystarczy do zasilenia setek tysięcy pojazdów elektrycznych. Debreczyńska fabryka BYD ma stać się jednym z kluczowych europejskich zakładów firmy, obok istniejących już placówek w Chinach i innych częściach świata. Zakład będzie produkować nie tylko baterie, ale także komponenty do pojazdów elektrycznych, co pozwoli na stworzenie kompleksowego ekosystemu produkcyjnego. BYD, w ramach swojej strategii, planuje także współpracę z lokalnymi dostawcami, co ma pomóc w budowaniu zrównoważonego łańcucha dostaw w Europie.
Nie można pominąć inwestycji SVolt, chińskiego producenta baterii, który buduje nową fabrykę w Saarland w Niemczech. Zakład ten, o docelowej produkcji 24 GWh rocznie, będzie zaopatrywał europejskie fabryki samochodowe w baterie do samochodów elektrycznych. Chińskie firmy widzą ogromny potencjał w europejskim rynku, a ich inwestycje budzą zainteresowanie, ale również obawy, zwłaszcza w kontekście rywalizacji z lokalnymi producentami.
Wyścig technologiczny
Równolegle do inwestycji w infrastrukturę produkcyjną, Europa stawia na innowacje w dziedzinie technologii baterii, które mają kluczowe znaczenie dla konkurencyjności rynku elektromobilności. Jednym z najważniejszych trendów jest rozwój baterii solid-state (stałoprzewodnikowych), które oferują wyższą gęstość energetyczną, lepsze parametry bezpieczeństwa i krótszy czas ładowania w porównaniu z tradycyjnymi bateriami litowo-jonowymi. Europejskie firmy takie jak Fraunhofer czy Solid Power, we współpracy z niemieckim BMW, prowadzą intensywne badania nad komercjalizacją tej technologii. Wdrożenie solid-state na masową skalę mogłoby znacząco obniżyć koszty produkcji samochodów elektrycznych i zwiększyć ich zasięg.
Europa aktywnie wspiera także rozwój recyklingu baterii, co jest kluczowe dla zrównoważonego rozwoju branży. Inicjatywy takie jak projekt RecycLiCo, współfinansowany przez Unię Europejską, mają na celu stworzenie wydajnych systemów odzyskiwania cennych surowców z zużytych baterii, takich jak lit, kobalt i nikiel. Tego typu rozwiązania nie tylko zmniejszają zależność od importu surowców, ale również przyczyniają się do ograniczenia negatywnego wpływu przemysłu na środowisko. Ważnym graczem w tym sektorze jest belgijska firma Umicore, która planuje uruchomienie zaawansowanego zakładu recyklingu baterii w Polsce, już teraz posiadając dwa zakłady (o nieco innej specyfice) w Nysie i Nowej Rudzie. Firma rozwija technologie, które pozwalają na odzyskiwanie ponad 95% surowców z zużytych baterii, co stanowi istotny krok w stronę zamkniętego obiegu gospodarki surowcowej.
Samodzielność nie przychodzi łatwo
Pomimo intensywnych inwestycji, Europa wciąż ma przed sobą wyzwania związane z pełnym uniezależnieniem się od azjatyckich dostawców, zwłaszcza jeśli chodzi o baterie. Cła na import komponentów z Chin oraz polityka handlowa mogą dodatkowo wpłynąć na rozwój sektora elektromobilności. Jednak dzięki ambitnym planom i nowym gigafabrykom, Europa zmierza w kierunku samowystarczalności, która w długiej perspektywie pozwoli jej stać się globalnym liderem w produkcji samochodów elektrycznych i baterii.
Rozwój sektora elektromobilności w Europie to nie tylko odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na czyste technologie, ale także strategia mająca na celu zabezpieczenie przyszłości gospodarki opartej na innowacjach. Kontynent, choć otwarty na inwestycje zagraniczne, buduje solidne podstawy do utrzymania swojej pozycji na światowym rynku motoryzacyjnym.
Maksym Berger
