Położona w sercu Europy Środkowej Słowacja, to kraj o bogatej historii i dynamicznie rozwijającej się gospodarce. Granicząc z Czechami, Austrią, Węgrami, Polską i Ukrainą, Słowacja znajduje się na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych, co czyni ją strategicznym punktem na mapie Europy. Z powierzchnią 49 035 km² i populacją liczącą około 5,4 miliona mieszkańców, Słowacja jest stosunkowo małym, ale gęsto zaludnionym krajem.
Główne ośrodki miejskie to stolica kraju – Bratysława, licząca około 450 tysięcy mieszkańców, a także inne ważne miasta, takie jak Koszyce, Żylina, Nitra i Preszów. Bratysława, położona nad Dunajem, jest nie tylko centrum politycznym i kulturalnym kraju, ale również ważnym hubem gospodarczym, szczególnie w sektorze technologii i przemysłu motoryzacyjnego.
Słowacja przystąpiła do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku, stając się jednym z jej aktywnych członków. Jest też członkiem tak zwanej Grupy Wyszehradzkiej, do której należy również Polska.
Sieć drogowa
Słowacja dysponuje rozwiniętą siecią dróg ekspresowych i autostrad, które odgrywają kluczową rolę w mobilności i transporcie zarówno wewnątrz kraju, jak i w połączeniach z sąsiednimi państwami. Sieć autostrad obejmuje około 700 km, z planami jej dalszej rozbudowy w najbliższych latach. Najważniejszą trasą jest autostrada D1, łącząca Bratysławę z Koszycami, która stanowi główny szlak komunikacyjny wschód-zachód. Rozwój infrastruktury drogowej jest wspierany przez fundusze unijne oraz inwestycje krajowe, co przyczynia się do poprawy jakości dróg oraz integracji z europejską siecią transportową.
Znaczenie sieci drogowej dla elektromobilności jest nieocenione, ponieważ dobrze rozwinięta infrastruktura drogowa stanowi podstawę dla efektywnej logistyki oraz instalacji punktów ładowania samochodów elektrycznych. Rząd słowacki kładzie duży nacisk na rozwój infrastruktury ładowania wzdłuż głównych tras komunikacyjnych, co ma na celu ułatwienie podróżowania pojazdami elektrycznymi na dłuższe dystanse.
Wielkie koncerny z produkcją na Słowacji
Choć Słowacja nie ma żadnej własnej marki samochodowej, to przemysł motoryzacyjny odgrywa kluczową rolę w słowackiej gospodarce, będąc jednym z głównych sektorów produkcyjnych i eksportowych kraju. Kraj ten jest jednym z największych producentów samochodów na świecie w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. Jak podaje Deutsche Welle, w 2021 roku na Słowacji wyprodukowano nieco ponad milion samochodów (dokładnie 1,03 miliona). W przeliczeniu na populację kraju wynoszącą 5,4 miliona mieszkańców, daje to rekordową na skalę światową liczbę 191 nowych pojazdów na każdy tysiąc obywateli. Przemysł motoryzacyjny odpowiada za około 13% słowackiego PKB, co jest trzykrotnie wyższym wskaźnikiem niż w Niemczech, często nazywanych „krajem samochodów”. Większość produkcji trafia na rynek europejski, a pojazdy stanowią 33% eksportu Słowacji.
W kraju działają fabryki takich gigantów motoryzacyjnych jak Volkswagen, PSA Peugeot Citroën (obecnie część Stellantis – fabryka w Trnavie), Kia Motors oraz Jaguar Land Rover.
Produkcja samochodów elektrycznych również zyskuje na znaczeniu w słowackim przemyśle motoryzacyjnym. Volkswagen, który ma swoją fabrykę w Bratysławie, produkuje tam elektryczne modele z linii ID. Jaguar Land Rover, zlokalizowany w Nitrze, również ma plany związane z produkcją elektrycznych wersji swoich modeli.
Fabryka Kii w Żylinie, choć skupia się głównie na produkcji tradycyjnych modeli, również wprowadza technologie związane z elektryfikacją, co świadczy o rosnącym znaczeniu elektromobilności w regionie.
Własne baterie to podstawa
Rozwój elektromobilności nie byłby możliwy bez odpowiedniej infrastruktury do produkcji baterii. Słowacja, świadoma tego wyzwania, zaczyna inwestować w rozwój sektora produkcji baterii. Obecnie działa tam kilka firm zaangażowanych w produkcję baterii i komponentów do nich.
Jednym z najważniejszych graczy w tym sektorze jest InoBat, innowacyjna firma z siedzibą w Bratysławie, która rozwija nowoczesne technologie baterii litowo-jonowych dla pojazdów elektrycznych. InoBat skupia się na produkcji baterii o wysokiej gęstości energii, dostosowanych do indywidualnych potrzeb klientów, co daje jej przewagę konkurencyjną na rynku. W 2021 roku firma ogłosiła plany budowy gigafabryki baterii na Słowacji, która ma stać się jednym z kluczowych ośrodków produkcji baterii w Europie.
Elektryki w statystyce
Liczba zarejestrowanych samochodów elektrycznych w Słowacji dynamicznie rośnie. Na koniec 2023 roku na słowackich drogach było zarejestrowanych ponad 16 tysięcy samochodów elektrycznych (źródło: Słowackie Ministerstwo Transportu, 2023). Chociaż liczba ta stanowi niewielki procent całkowitej liczby pojazdów, wzrost jest wyraźny w porównaniu z poprzednimi latami.
Wzrost liczby samochodów elektrycznych jest wspierany przez rozwój infrastruktury ładowania oraz różnego rodzaju zachęty rządowe. Najpopularniejsze marki samochodów elektrycznych na Słowacji to Tesla, Volkswagen, Kia i Nissan.
Rozwój elektromobilności w każdym państwie jest ściśle powiązany z budową odpowiedniej infrastruktury ładowania. Słowacja posiada rozwijającą się sieć stacji ładowania, która obejmuje zarówno ładowarki o standardowej mocy, jak i szybkie ładowarki DC. Na koniec 2023 roku na Słowacji funkcjonowało około 900 publicznych punktów ładowania (GreenWay Infrastructure, 2023).
Najwięcej stacji ładowania znajduje się w dużych miastach, takich jak Bratysława, Koszyce i Żylina, a także wzdłuż głównych tras komunikacyjnych. Inwestycje w infrastrukturę ładowania są realizowane zarówno przez podmioty prywatne, jak i przez rząd, który wspiera projekty mające na celu rozbudowę sieci stacji ładowania w mniej zaludnionych regionach kraju.
W Bratysławie, stolicy kraju, znajduje się również kilka ultraszybkich ładowarek o mocy powyżej 150 kW, które umożliwiają naładowanie pojazdu elektrycznego w zaledwie kilkanaście minut.
Operatorem największej sieci stacji ładowania na Słowacji jest firma GreenWay, działająca również w Polsce.
Dodatkowe bonusy i ulgi dla kierowców EV
Słowacja, podobnie jak inne kraje europejskie, wprowadziła szereg przywilejów dla właścicieli samochodów elektrycznych. W miastach takich jak Bratysława, posiadacze pojazdów elektrycznych mogą korzystać z darmowego parkowania w strefach miejskich. Ponadto, w niektórych regionach kraju, samochody elektryczne mogą korzystać z pasów przeznaczonych dla autobusów, co pozwala na szybsze przemieszczanie się w godzinach szczytu. Właściciele samochodów elektrycznych na Słowacji są również zwolnieni z opłat za rejestrację pojazdu, co stanowi dodatkową zachętę do wyboru tego typu pojazdów. Co więcej, wprowadzono preferencyjne stawki ubezpieczeniowe dla samochodów elektrycznych, co pozwala na obniżenie kosztów eksploatacji.
W celu promowania elektromobilności w Słowacji, rząd wprowadził też szereg subwencji i ulg podatkowych. Programy wsparcia finansowego obejmują bezpośrednie dotacje na zakup nowych pojazdów elektrycznych (BEV), które mogą sięgać nawet 8 tysięcy euro. Programy te są często finansowane z funduszy unijnych oraz krajowych środków, co pozwala na ich regularne aktualizowanie i dostosowywanie do zmieniających się warunków rynkowych.
W ramach ulg podatkowych, posiadacze samochodów elektrycznych na Słowacji są zwolnieni z podatku drogowego, który obowiązuje dla pojazdów spalinowych. Jest to znacząca ulga, biorąc pod uwagę rosnące koszty utrzymania pojazdów konwencjonalnych. Ponadto, rząd wprowadził obniżoną stawkę VAT na usługi związane z ładowaniem samochodów elektrycznych, co dodatkowo zmniejsza koszty ich eksploatacji. W 2023 roku rząd ogłosił plany wprowadzenia nowych form wsparcia dla sektora elektromobilności, w tym subwencji na zakup używanych samochodów elektrycznych, co ma na celu zwiększenie dostępności takich pojazdów dla szerszej grupy konsumentów.
Proekologiczny kraj
Słowacja, podobnie jak inne kraje Unii Europejskiej, zobowiązała się do redukcji emisji CO2 i poprawy jakości powietrza w miastach. W ramach tych zobowiązań, władze lokalne oraz rząd krajowy realizują różnorodne inicjatywy prośrodowiskowe, które mają na celu wsparcie elektromobilności oraz promocję zrównoważonego transportu.
Jedną z kluczowych inicjatyw jest plan wdrożenia stref niskoemisyjnych w największych miastach, takich jak Bratysława i Koszyce, gdzie wjazd pojazdów spalinowych będzie ograniczony lub obciążony dodatkowymi opłatami. Celem tych stref jest zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w centrach miast oraz promowanie korzystania z pojazdów elektrycznych i innych form ekologicznego transportu.
Ponadto, w ramach programu „Zielona mobilność”, rząd wspiera rozwój publicznego transportu elektrycznego, w tym autobusów i tramwajów, które mają zastąpić starsze, bardziej zanieczyszczające środowisko pojazdy. Inwestycje w rozwój infrastruktury dla rowerów elektrycznych oraz hulajnóg elektrycznych również zyskują na znaczeniu, szczególnie w kontekście rosnącej popularności mikromobilności wśród mieszkańców miast.
Podsumowanie
Słowacja, pomimo swoich niewielkich rozmiarów i relatywnie niewielu mieszkańców, odgrywa coraz większą rolę w europejskiej mapie elektromobilności. Rozbudowywana infrastruktura drogowa, dynamicznie rozwijający się przemysł motoryzacyjny z postępującym przebranżowieniem na produkcję pojazdów elektrycznych, a także ambitne plany rządu dotyczące wsparcia elektromobilności sprawiają, że kraj ten jest coraz bliżej przyjęcia nowej, zrównoważonej formy transportu. Niestety droga jeszcze daleka, wiele zależy od polityki zagranicznej i gospodarczej współpracy międzynarodowej, która ostatnio skupiona jest w większości na temacie wsparcia Ukrainy. Jednakże, dzięki strategicznym inicjatywom i rosnącemu wsparciu finansowemu, Słowacja może z czasem dorównać Zachodowi i Skandynawii pod względem rozwoju e-mobility.
Maksym Berger
