Tekst sponsorowany
Wisła to nie tylko największa polska rzeka, ale też kluczowy element gospodarki wodnej, przyrodniczej i kulturowej kraju. Zmiany klimatu sprawiają jednak, że jej znaczenie staje się coraz bardziej zagrożone. Media dopiero co informowały o rekordowo niskim poziomie wody, odnotowanym przez urządzenia pomiarowe w Warszawie. Doniesienia są alarmujące. Czym zagrożona jest Wisła, nazywana „królową polskich rzek”?
Po pierwsze, to coraz dłuższe okresy suszy, które powodują spadki poziomu wód. W niektórych odcinkach Wisły osiągają historyczne minima.
Po drugie, wyższe temperatury sprzyjają zakwitom sinic i pogarszają jakość wody. Po trzecie, gatunki ryb i ptaków związanych z ekosystemem rzeki tracą naturalne siedliska. Do tego dochodzi presja ze strony człowieka: budownictwo, transport czy zanieczyszczenia dodatkowo obciążają ten delikatny układ.
Eksperci alarmują, że bez systemowych działań Polska może stracić wiele elementów bogactwa przyrodniczego Wisły. Dlatego wsparcie projektów, które łączą rewitalizację ekosystemów, edukację i innowacje środowiskowe, ma dziś strategiczne znaczenie. Mówiąc prościej: trzeba zacząć działać.
ORLEN angażuje się w ochronę bioróżnorodności
Fundacja ORLEN dla Pomorza nie po raz pierwszy podejmuje temat ekologii. Wcześniej wspierała m.in. badania drzew w Gdańsku czy edukację ekologiczną w szkołach. W 2024 roku sfinansowano zajęcia dla ponad 1300 uczniów i specjalistyczne ekspertyzy dotyczące 112 drzew w przestrzeni miejskiej. Program „Wiślany Grant Bioróżnorodności” to jednak przedsięwzięcie na znacznie większą skalę.
Granty będą dostępne dla organizacji pozarządowych, samorządów, instytucji naukowych czy fundacji. Maksymalna kwota wsparcia to aż 500 tys. zł na jeden projekt, co pozwala myśleć nie tylko o małych inicjatywach lokalnych, ale i o dużych przedsięwzięciach obejmujących całe odcinki rzeki.
Katalog działań obejmuje m.in. rewitalizację ekosystemów wodnych, ochronę gatunków rzadkich i zagrożonych, badania i monitoring bioróżnorodności, edukację ekologiczną, a także zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi.
Tak szeroki zakres sprawia, że grant może wspierać zarówno naukowców, jak i lokalne społeczności, które najlepiej rozumieją problemy swoich terenów.
Po Bałtyku czas na Wisłę
To nie pierwszy program ORLENU dotyczący środowiska wodnego. W marcu 2025 roku Fundacja przyznała prawie 4 mln zł w ramach „Bałtyckiego Grantu Bioróżnorodności”, wspierając ochronę przyrody Morza Bałtyckiego. Teraz podobne działania przenoszą się nad Wisłę – rzekę o kluczowym znaczeniu dla całej Polski. Co ważne, choć inicjatywa koordynowana jest przez Fundację ORLEN dla Pomorza, obejmuje ona cały bieg Wisły, a nie tylko województwa nadmorskie.
ORLEN a zmiany klimatu: działania systemowe
Zaangażowanie Fundacji w ochronę Wisły to element szerszej strategii Grupy ORLEN, która od kilku lat konsekwentnie inwestuje w projekty prośrodowiskowe. Koncern rozwija energetykę odnawialną, inwestując w farmy wiatrowe i fotowoltaiczne, a także w zielony wodór, który w przyszłości ma być paliwem transportowym o zerowej emisji.
ORLEN jest także jednym z liderów rozbudowy infrastruktury ładowania aut elektrycznych w Polsce, co wspiera proces odchodzenia od paliw kopalnych w transporcie. W kontekście walki ze zmianami klimatu spółka stawia sobie ambitny cel – osiągnięcie neutralności emisyjnej do 2050 roku. Program grantowy poświęcony Wiśle wpisuje się w tę strategię, pokazując, że działania koncernu nie ograniczają się do redukcji emisji, ale obejmują także ochronę wrażliwych ekosystemów.
Edukacja i innowacje: inwestycja w przyszłość
Jednym z najważniejszych elementów „Wiślanego Grantu Bioróżnorodności” jest wsparcie dla edukacji ekologicznej. Eksperci podkreślają, że bez zmiany świadomości społecznej nawet najlepsze projekty infrastrukturalne nie przyniosą trwałych efektów. Dlatego ORLEN chce finansować inicjatywy skierowane do uczniów, studentów i lokalnych społeczności – od warsztatów, przez gry terenowe, po programy badawcze.
Równie istotne są innowacyjne rozwiązania. Zmiany klimatu wymagają nowych technologii – systemów monitoringu, cyfrowych narzędzi do analizy jakości wód czy inteligentnych metod zarządzania zasobami wodnymi. Dzięki grantowi możliwe będzie finansowanie pilotaży, które w przyszłości mogą wejść do powszechnego użytku.
Wisła jako symbol
Zaangażowanie ORLENU w ochronę Wisły ma także wymiar symboliczny. Rzeka od wieków była „kręgosłupem” Polski – drogą handlową, źródłem energii i inspiracją dla kultury. Dziś, w dobie kryzysu klimatycznego, Wisła staje się barometrem kondycji środowiska naturalnego kraju. Jej stan pokazuje, jak bardzo Polska odczuwa skutki globalnych zmian i jak pilnie potrzebne są działania naprawcze.
Odpowiedzialność biznesu w czasach kryzysu klimatycznego
Globalne koncerny energetyczne często kojarzone są z emisjami i eksploatacją środowiska. Dlatego szczególnie ważne jest, że ORLEN konsekwentnie podejmuje działania w duchu społecznej odpowiedzialności biznesu. Wsparcie projektów proekologicznych, inwestycje w odnawialne źródła energii i rozwój elektromobilności pokazują, że transformacja energetyczna i ochrona środowiska mogą iść w parze z rozwojem gospodarczym.
Przyszłość zależy od wspólnych działań
Zmiany klimatu to wyzwanie, którego nie rozwiąże ani państwo, ani biznes, ani organizacje społeczne działające w pojedynkę. Potrzebna jest współpraca. „Wiślany Grant Bioróżnorodności” to przykład mechanizmu, który łączy te światy – daje narzędzia lokalnym społecznościom, naukowcom i samorządom, jednocześnie wspierając je finansowo i organizacyjnie.
Od 1 września do 31 października 2025 roku każdy zainteresowany będzie mógł złożyć wniosek online. Wyniki zostaną ogłoszone 10 grudnia, a pierwsze projekty mogą ruszyć już na początku 2026 roku.
Podsumowanie
Zmiany klimatyczne postępują, a Wisła jest jednym z najbardziej wyrazistych przykładów tego zjawiska w Polsce. Fundacja ORLEN dla Pomorza, ogłaszając „Wiślany Grant Bioróżnorodności”, pokazuje, że biznes może być realnym partnerem w walce o ochronę środowiska i bioróżnorodności. To nie tylko pomoc finansowa, ale także wyraźny sygnał: w obliczu kryzysu klimatycznego potrzebne są działania tu i teraz. A ORLEN, największa polska firma multienergetyczna, chce w tej walce odegrać kluczową rolę.
