Informacje ogólne
Cypr, położony na skrzyżowaniu Europy, Azji i Afryki, to wyspa o bogatej historii i kulturze. Od 1 maja 2004 roku jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, a od 1 stycznia 2008 roku należy do strefy euro, co znacząco ułatwia integrację gospodarczą z resztą Kontynentu. Ustrojem politycznym Cypru jest republika prezydencka, gdzie prezydent pełni funkcję zarówno głowy państwa, jak i szefa rządu. Stolicą wyspy jest Nikozja, a językiem urzędowym grecki, choć powszechnie używany jest również język turecki, szczególnie w północnej części Cypru oraz angielski.
Powierzchnia kraju wynosi 9 253 km2, co czyni go trzecią co do wielkości wyspą na Morzu Śródziemnym. Według Eurostatu, liczba ludności w 2024 roku szacowana była na 933 505. PKB na jednego mieszkańca wynosi 35 800 euro, co plasuje Cypr poniżej średniej unijnej wynoszącej 37 600 euro. Niemniej, gospodarka wykazuje stabilny wzrost, napędzany głównie przez sektor usług, turystykę i innowacje technologiczne.
Gospodarka
A propos gospodarki, opiera się ona na solidnych fundamentach gospodarki rynkowej, z silnym naciskiem na wolny handel, inwestycje zagraniczne i dynamiczny rozwój sektora usług. Kluczowe elementy systemu gospodarczego wyspy obejmują handel międzynarodowy, sektor finansowy, turystykę oraz nowoczesne technologie, które wspólnie tworzą zróżnicowaną i odporną strukturę ekonomiczną – czytamy w Informatorze ekonomicznym – Polska na Cyprze, na portalu gov.pl. Wbrew obiegowej opinii to nie turystyka, a sektor usług generuje 70-75 proc. PKB. Sektor przemysłowy odpowiada za 15-18 proc., a rolniczy za 2-3 proc. PKB.
Co ciekawe, przemysł motoryzacyjny na Cyprze odgrywa istotną rolę w gospodarce kraju, wpływając na zatrudnienie, innowacje i generowanie dochodów. W 2024 roku rynek samochodowy na Cyprze kontynuował wzrostowy trend z ostatnich 5 lat, osiągając 14 940 sprzedanych pojazdów, co stanowi wzrost o 2,2 proc. – pisze portal fast2move.com. Ten stabilny kurs in plus świadczy o rosnącym zaufaniu konsumentów i pozytywnych perspektywach gospodarczych.
Rynek motoryzacyjny charakteryzuje się też silnym popytem konsumenckim i wzrostem PKB, co stwarza korzystne warunki dla inwestycji i innowacji – wynika z raportu „Cyprus Automotive Market Report 2024”. Inwestycje w nowoczesne technologie i zrównoważone rozwiązania stają się priorytetem dla lokalnych firm motoryzacyjnych – piszą autorzy raportu.
Oczywiście, pandemia COVID-19 i zwiększony popyt ze strony przemysłu elektronicznego spowodowały zakłócenia w łańcuchu dostaw na cypryjskim rynku samochodowym, szczególnie w odniesieniu do niedoboru chipów – wynika z kolei raportu „Cyprus Automotive Market Report – Analysing EV Trends and Car Sales Volume Data”, przygotowanego przez Global Monitor. Ale to było kilka lat temu, aktualnie sektor mierzy się z tymi wyzwaniami, z którymi problem mają także większe kraje – spadek popytu na nowe pojazdy, słabnąca siła nabywcza, rosnące ceny w salonach.
Pomimo tych wyzwań, mobilności, w tym elektromobilność na Cyprze wykazuje obiecujące perspektywy wzrostu, wspierane przez rządowe inicjatywy (o tym w dalszej części tekstu) i rosnącą świadomość ekologiczną społeczeństwa. Inwestycje w infrastrukturę ładowania, subsydia na zakup pojazdów elektrycznych i kampanie edukacyjne mają na celu przyspieszenie transformacji w kierunku zrównoważonej mobilności – przekonują analitycy Global Monitor.
Informacje dla kierowców
Obywatele polscy planujący podróż na Cypr powinni pamiętać o kilku istotnych kwestiach, które zapewnią im bezpieczny i komfortowy pobyt. Ministerstwo Spraw Zagranicznych zaleca zachowanie szczególnej ostrożności podczas podróży do tzw. Tureckiej Republiki Północnego Cypru. Na pozostałym terytorium Republiki Cypryjskiej zalecana jest zwykła ostrożność – informuje polski MSZ.
Granice Republiki Cypryjskiej można przekraczać legalnie jedynie przez przejścia graniczne na lotniskach w Larnace i Pafos oraz przejścia graniczne morskie w Larnace, Limassol, Pafos i Latchi. Wjazd do i wyjazd z Republiki Cypryjskiej przez porty lotnicze lub morskie znajdujące się na terenie tzw. Tureckiej Republiki Północnego Cypru jest traktowany przez władze Republiki Cypryjskiej jako nielegalne i może podlegać sankcjom.
Samochód na Cyprze może wypożyczyć osoba, która ukończyła 21 lat – przestrzega MSZ. Należy także pamiętać, że jak w wielu innych regionach wakacyjnych, zdarzają się kradzieże samochodów lub rzeczy pozostawionych w samochodzie, szczególnie w sezonie turystycznym, dlatego zaleca się zachowanie ostrożności i parkowanie w bezpiecznych miejscach.
Warto również pamiętać, że na Cyprze obowiązuje ruch lewostronny, co może być wyzwaniem dla kierowców przyzwyczajonych do ruchu prawostronnego. Toteż należy zachować szczególną ostrożność, zwłaszcza na skrzyżowaniach i rondach!
Rynek samochodowy
W 2024 roku na cypryjskim rynku motoryzacyjnym odnotowano wzrost liczby rejestracji pojazdów o 9,1 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim – pisał w styczniu portal philenews.com. Łącznie zarejestrowano 49 616 pojazdów, podczas gdy w 2023 roku było to 45 494. Rejestracje samochodów osobowych wzrosły o 4,9 proc., osiągając liczbę 38 410.
Wśród zarejestrowanych samochodów osobowych, 39,2 proc. stanowiły nowe pojazdy (15 061 sztuk), a 60,8 proc. używane (23 349 sztuk). Wynajem samochodów spadł o 30,0 proc., do 3 904 sztuk – wylicza portal philenews.com.
Dominującą marką na rynku cypryjskim w 2024 roku była Toyota, z liczbą 6 920 rejestracji. Kolejne miejsca zajęły Mazda (4 522), Nissan (3 515), Kia (2 398) i Mercedes (2 290). W segmencie nowych samochodów osobowych liderem była Kia z 2 273 rejestracjami, wyprzedzając Toyotę (1 446) i Volkswagena (1 430). Wśród samochodów używanych, Toyota również była na czele z 5 474 rejestracjami, a następnie Mazda (4 387) i Nissan (2 103) – przywołuje dane Europejskie Obserwatorium Paliw Alternatywnych (EOPA).
Rynek samochodów elektrycznych
Rynek „elektryków” na Cyprze dynamicznie się rozwija, choć wciąż pozostaje w początkowej fazie w porównaniu z innymi krajami europejskimi. W 2024 roku udział pojazdów elektrycznych w rynku znacznie się zwiększył, osiągając 4,0 proc. w porównaniu z 2,7 proc. w 2023 roku. Hybrydy również zyskały na popularności, stanowiąc 37,1 proc. rejestracji, co oznacza wzrost z 29,6 proc. w poprzednim roku – wylicza EOPA.
Pomimo wzrostu, udział pojazdów bateryjnych na Cyprze nadal jest stosunkowo niski w porównaniu z innymi krajami europejskimi. Jednak rosnąca dostępność i przystępność cenowa modeli EV oraz zwiększająca się świadomość korzyści z ich użytkowania napędzają popyt – czytamy w raporcie „Cyprus Automotive Market Report – Analysing EV Trends and Car Sales Volume Data”.
Warto zauważyć, że w 2024 roku liczba rejestracji EV spadła o 10,9 proc. – wynika z danych Focus2move Cyprus Auto Market – Facts & Data 2024. MG prowadziło w segmencie EV pomimo spadku o 11,7 proc., a następnie Porsche, które spadło o 29,5 proc. Te spadki mogą być związane z problemami w łańcuchu dostaw, zmianami w polityce dotacji lub innymi czynnikami rynkowymi – zwracają uwagę analitycy.
Sieć ładowania
Rozwój infrastruktury ładowania jest kluczowy dla dalszego wzrostu rynku pojazdów elektrycznych na Cyprze. Wyzwaniem pozostaje dostępność publicznych stacji uzupełniania energii, zwłaszcza poza obszarami miejskimi. Jej rozbudowa i oferowanie większej liczby zachęt mogłoby przyspieszyć adopcję EV w nadchodzących latach – pisze EOPA w opracowaniu „Cyprus: EVs doubled their market share to 4 proc. in 2024”.
Jako dobry przykład zmian przywołuje się Stowarzyszenie EAC (Electricity Authority of Cyprus), które oferuje usługę e-charge, która zapewnia dostęp do bezpiecznego i niezawodnego ładowania pojazdów elektrycznych w miejscach publicznych (gdzie EAC zainstalowało stacje ładowania). Ta inicjatywa jest krokiem w dobrym kierunku, ale konieczne są dalsze inwestycje, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu – zwracają uwagę branżowi eksperci.
Jak wygląda ładowanie samochodów elektrycznych?
Samochody elektryczne zyskują coraz większą popularność na całym świecie, a Cypr nie jest tu wyjątkiem. Wraz ze wzrostem cen paliw – na początku 2024 roku cena benzyny na Cyprze zbliżyła się do 1,5 euro za litr – korzystanie z pojazdów elektrycznych staje się coraz bardziej opłacalne. Wyspa oferuje coraz lepszą infrastrukturę do ładowania (choć przez wielu ganioną), a na rynku działa kilka firm, które umożliwiają kierowcom łatwe i wygodne ładowanie swoich aut.
Firmy zajmujące się uzupełnianiem energii w „elektrykach” to m.in., EV Power – jeden z liderów rynku ładowania pojazdów elektrycznych na Cyprze. Aby skorzystać z ich stacji, należy pobrać aplikację, doładować konto i znaleźć najbliższy punkt ładowania na mapie. EV Power oferuje szeroką sieć stacji, co czyni go wygodnym rozwiązaniem dla kierowców. Kolejnym operatorem jest EAC (Electricity Authority of Cyprus) – państwowa spółka energetyczna, która odgrywa kluczową rolę w rozwoju infrastruktury ładowania. Firma posiada 36 stacji ładowania rozmieszczonych w różnych regionach wyspy, w tym w Nikozji, Limassol, Larnace, Pafos i innych miastach. Stacje EAC są łatwo dostępne i stanowią ważny element sieci ładowania na wyspie. Jest także Charge Point, czyli międzynarodowa firma, która oferuje stacje ładowania również na Cyprze. Główne punkty znajdują się w Limassol i Larnace, ale Charge Point ma też stacje w Ayia Napa oraz na trasie z Nikozji do Larnaki. Na wyspie funkcjonuje również międzynarodowa sieć supermarketów Lidl, która również włączyła się w rozwój infrastruktury dla samochodów elektrycznych. Stacje ładowania Lidla zlokalizowane są w pobliżu ich sklepów, co jest wygodnym rozwiązaniem dla klientów. Inne stacje ładowania na Cyprze, to przede wszystkim szereg mniejszych, prywatnych inicjatyw. Przykłady to stacje ładowania przy biurach CTO Parking w Protaras, amfiteatrze w Paralimni czy na parkingu w dzielnicy biznesowej Strovolos w Nikozji. Nawet prestiżowy salon Porsche w Protaras oferuje stację ładowania dla swoich klientów, ale – umówmy się – tak jest na całym święcie.
Płatne ładowanie i bezpłatne parkowanie
Również prąd na Cyprze nie należy do najtańszych, dlatego większość stacji ładowania jest płatna. Jednak istnieją również bezpłatne opcje, np. stacja należąca do firmy Petrolina czy punkt ładowania zarządzany przez Larnaca Sewerage Board.
Co ciekawe, właściciele samochodów elektrycznych na Cyprze mogą ubiegać się o specjalne zezwolenie na bezpłatne parkowanie na parkingach miejskich. Zezwolenie to można uzyskać w gminie miejsca zamieszkania, co stanowi dodatkową zachętę do zakupu pojazdów elektrycznych.
Zachęty do zakupu samochodów elektrycznych na Cyprze
Rząd Cypru wprowadził szereg regulacji i dotacji mających na celu promowanie czystej energii i zrównoważonego rozwoju, co przekłada się na wzrost popularności EV. Dostępne są dotacje na zakup EV, a także zwolnienia z podatków rejestracyjnych dla pojazdów emitujących mniej niż 120 g CO2/km – przypominają autorzy raportu „Cyprus Automotive Market Report”. Ponadto, obowiązuje minimalna stawka podatku dla pojazdów emitujących mniej niż 120 g CO2/km. Dotacje na zakup nowego samochodu elektrycznego mogą sięgać nawet 11 000 euro (10 000 euro dla BEV, 7 500 euro + 1 000 euro za złomowanie starego pojazdu) pod warunkiem, że pojazd emituje mniej niż 50 g CO2/km i kosztuje nie więcej niż 80 000 euro. Te zachęty finansowe mają na celu zachęcenie konsumentów do przejścia na elektromobilność – dodaje EOPA.
Podsumowanie
Rynek elektromobilności na Cyprze znajduje się w fazie wzrostu, napędzany przez rosnącą świadomość ekologiczną, rządowe wsparcie i dostępność modeli EV. Podwojenie udziału pojazdów bateryjnych w rynku w 2024 roku jest obiecującym sygnałem. Wyzwaniem pozostaje rozbudowa infrastruktury ładowania, dalsze promowanie korzyści z użytkowania EV. Cypr ma potencjał, aby stać się liderem w dziedzinie zrównoważonej mobilności w regionie Morza Śródziemnego, wykorzystując swoje strategiczne położenie, zasoby naturalne i członkostwo w Unii Europejskiej. Inwestycje w elektromobilność przyniosą korzyści nie tylko dla środowiska, ale również dla gospodarki, tworząc nowe miejsca pracy i promując innowacje technologiczne.
Oskar Włostowski
