Ogółem w minionym roku największą sprzedaż zeroemisyjnych pojazdów ciężarowych (autobusy, pojazdy od 3,5 do 12 ton i powyżej 12 ton) odnotowano w trzech krajach: Niemczech (30%), Francji (15%) i Niderlandach (15%). Z kolei najszybszy wzrostem może pochwalić się Portugalia, gdzie sprzedaż wzrosła z 4 bezemisyjnych pojazdów ciężkich w 2022 r. do 400 w 2023 r. Co ciekawe prawie wszystkie z nich to autobusy, które w sumie stanowiły prawie 4% całkowitej sprzedaży bezemisyjnych pojazdów ciężkich w krajach unijnych.
Dobry ostatni kwartał
W czwartym kwartale 2023 r. w UE-27 sprzedano nieco ponad 3300 nowych zeroemisyjnych pojazdów ciężkich, co oznacza wzrost o 19% w porównaniu z trzecim kwartałem. Spośród nich 1700 to autobusy i autokary, 700 to lekkie i średnie ciężarówki, a 900 to ciężkie ciężarówki. Udział sprzedaży pojazdów zeroemisyjnych w tym ostatnim segmencie po raz pierwszy przekroczył 1%, w porównaniu z 0,8% w trzecim kwartałem.
Udziały zeroemisyjnych autobusów i autokarów w całkowitej sprzedaży tego segmentu wzrosły w tym samym okresie z 16% do 22%, podczas gdy zeroemisyjne lekkie i średnie ciężarówki spadły z 8% do 6%. We Francji sprzedaż pojazdów zeroemisyjnych podwoiła się z 200 sztuk w trzecim kwartale do 460 sztuk w czwartym kwartale 2023 roku.
Ciężkie ciężarówki – samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 12 ton
W tym segmencie w 2023 r. sprzedaż bezemisyjnych samochodów ciężarowych w UE-27 wyniosła 2600 sztuk (0,9% udziału w wszystkich sprzedanych nowych ciężarówek), co stanowi ponad trzykrotny wzrost w porównaniu z 820 sprzedanymi w 2022 r. (0,3% udziału). Najwyższą sprzedaż odnotowano w Niemczech, gdzie sprzedano 29% pojazdów zeroemisyjnych; we Francji było ich 21% (z czego połowa w czwartym kwartale 2023 r.).
W ubiegłym roku ogółem najwięcej aut ciężarowych sprzedał Mercedes-Benz (20% udziału w rynku). Niemiecki koncern odpowiada za 12% bezemisyjnych pojazdów ciężkich sprzedanych w 2023 r. Jednak to Volvo Trucks sprzedało najwięcej bezemisyjnych ciężarówek (42% udziału). Natomiast Renault Trucks sprzedało w tym segmencie 24% pojazdów.
Ogółem (bez podziału na napędy) w czwartym kwartale 2023 roku ciężarówki stanowiły 77% całej unijnej sprzedaży pojazdów ciężkich. Spośród 86 000 ciężkich samochodów ciężarowych sprzedanych w czwartym kwartale 920 to pojazdy o zerowej emisji, co stanowi 1,4% udziału.
Lekkie i średnie ciężarówki – samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony do 12 ton
W 2023 r. sprzedaż lekkich i średnich samochodów ciężarowych osiągnęła 28% wzrost sprzedaży w porównaniu z 2022 r., – co stanowi największy progres rok do roku spośród trzech analizowanych segmentów. W tym obszarze sprzedaż pojazdów zeroemisyjnych wzrosła o 200%, z 1 tys. w 2022 r. (udział 2,1%) do 3100 w 2023 r. (udział 4,8%). Wiodącym zeroemisyjnym modelem w był tu Ford Otosan E-Transit, który w 2023 r. odpowiadał za 60% sprzedaży. IVECO i Mercedes-Benz reprezentowały po jednej czwartej całkowitej sprzedaży konwencjonalnych lekkich i średnich samochodów ciężarowych, ale łącznie stanowiły jedynie 7% sprzedanych pojazdów o zerowej emisji. W Niemczech sprzedano prawie 1600 pojazdów zeroemisyjnych, co stanowi ponad 50% udziału w segmencie.
Ogółem w czwartym kwartale 2023 r. lekkie i średnie ciężarówki stanowiły 15% z 12 000 pojazdów ciężkich sprzedanych w tym okresie; 730 z nich to pojazdy zeroemisyjne, co oznacza spadek udziału sprzedaży pojazdów zeroemisyjnych z 8% w trzecim kwartale do 6% w czwartym kwartale 2023 roku. Ford pozostał największym dostawcą zeroemisyjnych lekkich i średnich samochodów ciężarowych. W czwartym kwartale 2023 r. sprzedano 270 pojazdów Ford E-Transit, w porównaniu z 770 w trzecim kwartale. W czwartym kwartale sprzedano ponadto 150 Fiatów Ducato.
Autobusy i autokary o masie całkowitej pojazdu powyżej 3,5 tony
W 2023 r. na obszarze Unii Europejskiej sprzedaż autobusów i autokarów wzrosła o 16%. Autobusy zeroemisyjne stanowiły 18% sprzedaży w swoim segmencie w 2023 r., co oznacza wzrost o 4% w stosunku do 2022 r. Największy udział w całej sprzedaży autobusów i autokarów w UE-27 w 2023 r. miała Francja z wynikiem 20%. Producentami wiodącymi w segmencie sprzedaży pojazdów zeroemisyjnych byli MAN, podpoznański Solaris i Karsin, każdy z nich miał po 12% sprzedaży.
Ogółem w IV kwartale 2023 roku autobusy i autokary stanowiły 9% sprzedaży wszystkich pojazdów ciężarowych. Spośród 7700 pojazdów sprzedanych w tym czasie 1700 to pojazdy o zerowej emisji, co stanowi 22% udział. Oznacza to znaczny wzrost w porównaniu z 16% udziałem w trzecim kwartale. Udział sprzedaży elektrycznych autobusów miejskich wzrósł w czwartym kwartale 2023 roku do 45%, w porównaniu z 36% w trzecim i drugim kwartale. MAN i Solaris połączyły w czwartym kwartale największy udział w dostawach autobusów zeroemisyjnych, każdy na poziomie 14% sprzedaży, zdobywając jednocześnie odpowiednio 15% i 2% rynku pojazdów konwencjonalnych.
Unia Europejska kontra reszta świata
Producenci z siedzibą w UE-27 byli dominującymi dostawcami dla bloku pojazdów ciężkich napędzanych konwencjonalnym silnikiem diesla i gazem ziemnym: w latach 2013–2023 producenci z UE-27 wyprodukowali 98% ciężkich samochodów ciężarowych, 80 % sprzedanych lekkich i średnich ciężarówek oraz 90% sprzedanych autobusów. Wraz z rosnącym popytem na zeroemisyjne układy napędowe dynamika rynku zaczyna się zmieniać, a producenci spoza unii coraz śmielej „atakują” rynek.
Najszybsze tempo wzrostu w segmencie pojazdów zeroemisyjnych odnotowuje segment autobusów. Autobusy zeroemisyjne po raz pierwszy w 2017 r. przekroczyły 1% udziału w całej sprzedaży segmentu, a w 2023 r. osiągnęły już 18%. W tym samym okresie udział autobusów zeroemisyjnych wyprodukowanych przez producentów z siedzibą w Chinach i sprzedawanych w UE-27 wzrósł z 10% do 30%. Większość z nich została sprzedana przez BYD i Tong (mocno angażujący się także w polski rynek). W ostatnim czasie można zaobserwować także nowych uczestników rynku, takich jak Guangtong i Zhong Tong.
Segment lekkich i średnich samochodów ciężarowych odnotował największe wahania w porównaniu z segmentami pojazdów ciężkich, a na rynku lideruje kilka modeli o zerowej emisji. StreetScooter WORK XL niemieckiej firmy StreetScooter stanowił 22% sprzedaży zeroemisyjnej w tym segmencie w 2022 r., a w 2023 r. spadł do 6%. Z kolei E-Transit wyprodukowany przez Ford Otosan w Turcji odpowiadał za 60% całkowitej sprzedaży lekkich i średnich ciężarówek o zerowej emisji w 2023 r., w porównaniu z 17% w 2022 r.
Jeśli natomiast chodzi o segment pojazdów ciężarowych (powyżej 12 ton) to jest on jedynym, w którym prawie cała produkcja samochodów ciężarowych o zerowej emisji pozostaje w UE-27. W 2023 r. 97% wszystkich bezemisyjnych ciężkich samochodów ciężarowych zostało wyprodukowanych w UE, a za ponad połowę z nich odpowiada Volvo Group. Segment samochodów ciężarowych jest również najmniej dojrzałym rynkiem ze wszystkich trzech, a w miarę ciągłego wzrostu popytu na bezemisyjne ciężarówki do transportu długodystansowego może rosnąć międzynarodowa konkurencja dla producentów z UE-27, zagrażając ich wiodącej pozycji.
Okiem eksperta
„Elektryfikacja transportu ciężkiego dynamicznie rozwija się na wielu frontach. Coraz więcej producentów nie tylko prezentuje nowe zeroemisyjne modele, ale także ogłasza ich ambitne plany w udziale sprzedaży marki. Trend ten nabiera na sile, wraz z wprowadzaniem kolejnych regulacji mających na celu ograniczenie emisji spalin i promowanie dekarbonizacji sektora ciężkiego transportu drogowego. Prognozy zawarte w raporcie Polish EV Outlook wskazują, że polski park pojazdów eHDV (electric Heavy Duty Vehicle) może liczyć nawet 40 505 aut w 2030 roku. Analitycy z Global EV Outlook podkreślają natomiast rosnącą tendencję do elektryfikacji również na rynku europejskim. Przewidują, że liczba zeroemisyjnych pojazdów użytkowych w Europie może wzrosnąć znacząco, osiągając poziom od 190 000 do 520 000 egzemplarzy. Pokazuje to, że elektromobilność staje się coraz bardziej realną alternatywą dla tradycyjnych pojazdów napędzanych paliwami kopalnymi również w najcięższym segmencie.”
Piotr Ziółkowski, New Mobility Expert, PSPA
Opracował: Rafał Wąsowicz
