Globalny rynek pojazdów komunalnych
Elektryczne pojazdy komunalne to głęboka nisza i trudno przedstawić wielkoskalowe dane dotyczące rynku tych pojazdów. Możemy jednak pokazać dane dotyczące całego sektora z uwzględnieniem wszystkich rodzajów napędów. Jest to wyspecjalizowana część branży motoryzacyjnej, skoncentrowana na pojazdach przeznaczonych do obsługi usług publicznych i utrzymania miast. Według raportu Verified Market Research w 2023 roku jego wartość wyniosła 45 miliardów USD, a prognozy wskazują, że do 2031 roku wzrośnie do 60 miliardów USD przy średnim rocznym tempie wzrostu (CAGR) na poziomie 3,5%. Najważniejsze segmenty tego rynku to pojazdy do zarządzania odpadami, takie jak śmieciarki, równie istotne są zamiatarki uliczne. Raport uwzględnia również pługi, wozy strażackie i karetki pogotowia. Głównymi graczami na rynku są: Daimler AG, Volvo Group, MAN Trucks&Bus i Scania AB.
Rynek pojazdów komunalnych różni się regionalnie, odpowiadając na lokalne potrzeby i priorytety. W Ameryce Północnej rozwój napędzają inicjatywy inteligentnych miast i inwestycje w ekologiczne pojazdy. Europa koncentruje się na zrównoważonym rozwoju i promowaniu pojazdów niskoemisyjnych, z Niemcami i Wielką Brytanią wdrażającymi inteligentne rozwiązania. W Azji i Pacyfiku szybka urbanizacja i inwestycje w infrastrukturę, szczególnie w Chinach i Indiach, zwiększają zapotrzebowanie na pojazdy komunalne. Za to Bliski Wschód i Afryka modernizują transport publiczny i systemy zarządzania odpadami w ramach strategii rozwoju.
Elektryczne zamiatarki sprzątają Europę
Zamiatarki uliczne, to kluczowy element miejskiego utrzymania czystości, szczególnie w obszarach o wysokim natężeniu ruchu pieszych i wąskich uliczkach, gdzie wymagane są kompaktowe, zwrotne pojazdy. W tym segmencie przoduje firma Bucher Municipal, której elektryczne modele z serii CityCat zyskały popularność w wielu europejskich miastach, w tym w Paryżu, Wiedniu i Amsterdamie. Wyposażone są w baterie litowo-jonowe o pojemności wystarczającej na 10-godzinną pracę bez ładowania, co czyni je szczególnie efektywnymi w długotrwałych operacjach miejskich. Dzięki niskiej emisji hałasu zamiatarki Bucher są idealnym wyborem do pracy w godzinach nocnych.
Również polskie miasta zaczynają inwestować w tego typu rozwiązania. W Warszawie i Krakowie przeprowadzono testy elektrycznych zamiatarek, które potwierdziły ich przydatność na obszarach o ograniczonym ruchu kołowym, takich jak stare miasta czy deptaki. Wrocław natomiast wprowadził do swojej floty kilka takich pojazdów w ramach pilotażowego programu ekologizacji miejskich usług.
Elektryczne śmieciarki: redukcja hałasu i emisji w praktyce
Śmieciarki to jedno z największych wyzwań dla miejskich służb komunalnych, głównie z uwagi na ich intensywną eksploatację i wysokie wymagania dotyczące pojemności baterii. W tym segmencie szczególną uwagę zwraca oferta niemieckiej firmy FAUN, która produkuje elektryczne śmieciarki z serii Variopress. Te pojazdy są wyposażone w zaawansowane systemy zarządzania energią, które pozwalają na całodzienną pracę, nawet w przypadku dużych obciążeń. W miastach takich jak Monachium czy Hamburg elektryczne śmieciarki FAUN stały się standardowym narzędziem w obsłudze miejskiej infrastruktury.
Również brytyjska firma Dennis Eagle zdobyła uznanie dzięki modelowi eCollect, który jest wykorzystywany w Londynie, Birmingham i innych dużych miastach Wielkiej Brytanii. eCollect wyróżnia się zastosowaniem modułowych baterii, które można dostosować do indywidualnych potrzeb użytkownika, co pozwala na optymalne wykorzystanie pojazdu zarówno w gęsto zaludnionych centrach miast, jak i na obrzeżach.
W Polsce rynek elektrycznych śmieciarek dopiero się rozwija. W Warszawie pierwsze elektryczne śmieciarki dostarczyło Volvo pod koniec ubiegłego roku. Pojazdy zasiliły flotę Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania (MPO). W Poznaniu i Gdańsku przeprowadzono testy modeli od różnych producentów, w tym FAUN i Dennis Eagle. Choć koszty zakupu takich pojazdów są wyższe niż w przypadku ich spalinowych odpowiedników, samorządy dostrzegają ich potencjał w poprawie jakości powietrza i redukcji hałasu.
Elektryczne pługi śnieżne: skandynawska precyzja
W krajach o surowych zimach, takich jak Szwecja czy Norwegia, elektryczne pługi śnieżne stają się coraz bardziej powszechne. Firma Volvo opracowała model pługów oparty na platformie FM Electric, który jest wykorzystywany w Sztokholmie do utrzymania dróg i autostrad. Elektryczne pługi Volvo charakteryzują się dużą mocą, niskim poziomem hałasu i możliwością pracy w ekstremalnych temperaturach. Dzięki zastosowaniu baterii o wysokiej pojemności pojazdy te są w stanie pracować przez całą noc bez potrzeby ładowania.
Pionierzy elektryfikacji w Europie
Sztokholm, Szwecja
W stolicy Szwecji wdrażane są elektryczne śmieciarki firmy Volvo Trucks. Pojazdy te, używane przez operatora Renova, zbierają odpady z dzielnic mieszkalnych. Ich cicha praca oraz brak emisji spalin są szczególnie doceniane w gęsto zaludnionych obszarach. Ponadto Szwecja inwestuje w autonomiczne systemy wspierające pracę pojazdów komunalnych, co może zrewolucjonizować zarządzanie flotą w przyszłości.
Oslo, Norwegia
Oslo jest jednym z liderów w przechodzeniu na pojazdy zeroemisyjne. Elektryczne śmieciarki, opracowane we współpracy z firmą Scania, działają tu w ramach programu zmniejszenia emisji CO₂ w transporcie komunalnym. Miasto korzysta również z elektrycznych zamiatarek, które z powodzeniem radzą sobie z oczyszczaniem ulic w trudnych, zimowych warunkach.
Zurych, Szwajcaria
W Zurychu testowane są elektryczne śmieciarki firmy Designwerk, znanej z dostarczania pojazdów o bardzo dużym zasięgu na jednym ładowaniu. Służby miejskie korzystają z modeli wyposażonych w zaawansowane systemy zarządzania energią, co pozwala na całodzienną pracę bez konieczności ładowania w trakcie zmiany.
Kopenhaga, Dania
Kopenhaga od lat wdraża pojazdy elektryczne w ramach swojego celu osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2025 roku. Śmieciarki elektryczne firmy Dennis Eagle są wykorzystywane do codziennego wywozu odpadów, a ich wdrożenie jest wspierane przez lokalne władze oraz fundusze unijne.
Floty w Polsce
Warszawa zaczęła testować elektryczne pojazdy komunalne, takie jak zamiatarki i śmieciarki, w ramach projektów pilotażowych realizowanych przez wspomniane MPO. Elektryczne zamiatarki są wykorzystywane w centrum miasta, gdzie cisza i brak emisji są szczególnie pożądane. Planowane jest rozszerzenie floty dzięki wsparciu funduszy z Unii Europejskiej. Natomiast w Krakowie wdrażane są pojazdy zeroemisyjne, m.in. elektryczne śmieciarki Mercedes-Benz, które charakteryzują się dużą ładownością i efektywnością energetyczną. Miasto zakupiło również elektryczne zamiatarki, które pracują głównie w historycznej części miasta, gdzie ograniczenia emisji i hałasu są kluczowe. Poznań za to testuje elektryczne śmieciarki w celu oceny ich wydajności w codziennych operacjach. Pojazdy te są obsługiwane przez lokalnych operatorów, którzy raportują znaczne oszczędności na paliwie i korzystne opinie mieszkańców.
Liderzy technologiczni
Volvo Trucks jest jednym z pionierów w zakresie elektrycznych pojazdów użytkowych. Szwedzki producent wprowadził na rynek wspomniany już model Volvo FE Electric, który idealnie wpisuje się w potrzeby miejskich flot komunalnych. Pojazd jest szeroko stosowany w skandynawskich miastach, takich jak Sztokholm czy Göteborg, gdzie jego bezemisyjna praca i niski poziom hałasu znajdują uznanie zarówno wśród operatorów, jak i mieszkańców.
Kolejnym graczem, który wyznacza standardy w tym sektorze, jest Scania. Firma, znana z modularnego podejścia do konstrukcji pojazdów, oferuje elektryczne śmieciarki oraz ciężarówki użytkowe, które testowane są w miastach takich jak Oslo czy Hamburg. Ich wysoka niezawodność i możliwość łatwego dostosowania do różnorodnych potrzeb użytkowników sprawiają, że Scania cieszy się dużym zaufaniem w Europie.
Mercedes-Benz, z kolei, zaprojektował linię pojazdów komunalnych eEconic, która zadebiutowała na rynku niemieckim. Modele te cechuje nie tylko pełna elektryfikacja, ale także ergonomiczny projekt kabiny ułatwiający pracę kierowcom. Władze Monachium i Berlina już zainwestowały w te pojazdy, uznając je za kluczowy element swojej strategii redukcji emisji.
Nie sposób pominąć MAN-a, który intensywnie rozwija technologie dla pojazdów elektrycznych. Elektryczne śmieciarki tego producenta znalazły się w programach pilotażowych w Austrii i Szwajcarii, gdzie ich możliwości adaptacyjne i niezawodność zyskały uznanie operatorów.
Nowe kierunki i innowacyjne podejście
Wśród nowo wchodzących graczy na uwagę zasługuje przywołany wcześniej szwajcarski producent Designwerk, który koncentruje się na pojazdach o wyjątkowo dużym zasięgu na jednym ładowaniu. Jego śmieciarki są już w codziennym użytku w Zurychu, gdzie ich zdolność do pracy przez cały dzień bez konieczności ładowania została wysoko oceniona.
Karsan z Turcji, choć znany głównie z elektrycznych autobusów miejskich, wprowadza na rynek modele komunalne o kompaktowych wymiarach, idealne do poruszania się po wąskich ulicach południowoeuropejskich miast. Produkty firmy zyskują popularność w krajach takich jak Grecja czy Włochy, gdzie miejskie strategie ekologiczne nabierają tempa.
W Niderlandach startup E-One skupia się na projektowaniu elektrycznych zamiatarek i śmieciarek przeznaczonych do pracy w gęsto zaludnionych centrach miast. Kompaktowe pojazdy tej firmy są chętnie wybierane przez władze Amsterdamu, które realizują ambitny plan całkowitego przejścia na pojazdy zeroemisyjne w służbach miejskich do 2030 roku.
Wspierające regulacje i przyszłość
Dynamiczny rozwój elektrycznych pojazdów komunalnych w Europie nie byłby możliwy bez wsparcia unijnego, takiego jak dyrektywa o promowaniu czystych pojazdów czy programy dofinansowań badawczo-rozwojowych. Miasta coraz częściej wymagają od firm dostarczających usługi komunalne stosowania pojazdów zeroemisyjnych w ramach kontraktów na realizację usług publicznych.
Na horyzoncie rysuje się jeszcze większa elektryfikacja floty komunalnej, szczególnie w krajach skandynawskich i Europie Zachodniej, które wyznaczają trendy w redukcji emisji. Równocześnie rośnie konkurencja między tradycyjnymi producentami a nowymi graczami, co dodatkowo przyspiesza rozwój technologii i spadek kosztów pojazdów. Europejski rynek elektrycznych pojazdów komunalnych staje się więc kluczowym elementem zielonej transformacji miast i inspiracją dla reszty świata.
Maksym Berger
