Informacje ogólne

Rumunia (rum. România), to państwo położone w południowo-wschodniej Europie. Graniczy z Węgrami i Serbią na zachodzie, Bułgarią na południu wzdłuż rzeki Dunaj oraz Ukrainą i Mołdawią na północy. Kraj posiada także dostęp do Morza Czarnego. Powierzchnia kraju wynosi 238 398 km², a liczba ludności w 2024 roku wynosi 19 064 409 mieszkańców.

Rumunia jest republiką półprezydencką, gdzie na czele państwa stoi prezydent, a na czele rządu – premier. Stolicą, a zarazem największym miastem Rumunii jest Bukareszt, a językiem urzędowym jest rumuński. Walutą kraju jest lej rumuński (RON), jednak Rumunia zobowiązała się wprowadzić euro, kiedy spełni niezbędne wymogi. PKB na jednego mieszkańca wynosi 30 000 euro, co jest wartością niższą od średniej unijnej wynoszącej 37 600 euro. Udział Rumunii w całkowitym PKB Unii Europejskiej wynosi 1,9 proc.

Od 14 grudnia 1955 roku Rumunia jest członkiem ONZ, a od 29 marca 2004 roku członkiem NATO. Do Wspólnoty Europejskiej przystąpiła 1 stycznia 2007 roku, stając się siódmym pod względem liczby ludności krajem. Rumunia jest również członkiem strefy Schengen, a 31 marca 2024 roku zniesiono kontrole na granicach powietrznych i morskich.

Informacje dla kierowców

Obywatel polski może wjechać i przebywać na terytorium Rumunii, jeśli posiada ważny polski paszport lub dowód osobisty. Od kierowcy wymagane jest posiadanie przy sobie oryginału ważnego prawa jazdy i oryginału dowodu rejestracyjnego pojazdu. W przypadku polisy ubezpieczeniowej OC wydanej w formie papierowej wymagany jest oryginał dokumentu. W przypadku polisy elektronicznej należy posiadać jej wydruk z widocznym wskazaniem, iż jest to dokument podpisany elektronicznie – informuje polski MSZ.

Międzynarodowe prawo jazdy nie jest obowiązkowe, ale kierowcy muszą bezwzględnie stosować się do przepisów ruchu drogowego. Podróżowanie po zmroku wiąże się z ryzykiem, ze względu na nieoświetlone furmanki, rowerzystów oraz parkowane (gdziekolwiek) pojazdy. Na drogach wiejskich przemieszcza się bydło, często bez nadzoru.

Prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu, pod wpływem środków odurzających lub leków o podobnym działaniu jest zabronione. Jeśli stężenie alkoholu we krwi kierowcy przekracza 0,8 promila (co odpowiada 0,4 mg/dm³ alkoholu w wydychanym powietrzu) lub pozostaje on pod wpływem środków odurzających, podlega karze pozbawienia wolności od 1 roku do 5 lat.

Warto także pamiętać, że Roboty drogowe w Rumunii mogą być źle oznakowane i niezbyt dobrze zabezpieczone, co powoduje znaczne utrudnienia dla ruchu w ciągu dnia i dodatkowo – zagrożenie w nocy. W przypadku bardzo wysokich temperatur mogą zostać wprowadzone regionalne ograniczenia w ruchu dla samochodów ciężarowych powyżej 7,5 t poruszających się po drogach krajowych.

Opłaty drogowe w Rumunii obejmują winiety dla wszystkich pojazdów wjeżdżających do kraju. Winiety można nabyć na przejściu granicznym, stacjach benzynowych lub przez internet. Brak winiety pociąga za sobą kary do 9500 RON. Aktualne informacje dotyczące cen winiet dostępne są na stronie internetowej roviniete.ro.

Ograniczenia prędkości w Rumunii to:

•             50 km/h w terenie zabudowanym,

•             90 km/h na drogach jednojezdniowych,

•             100 km/h na drogach krajowych i europejskich,

•             130 km/h na autostradach.

Obowiązuje zakaz korzystania z telefonów komórkowych przez kierowcę podczas jazdy, z wyjątkiem używania systemu głośnomówiącego.

MSZ uczula także, że Rumunia jest bardzo rygorystyczna wobec naruszeń przepisów ruchu drogowego. Za złamanie przepisów grożą wysokie mandaty i zatrzymanie prawa jazdy na czas określony. Po zatrzymaniu prawa jazdy można prowadzić pojazd na podstawie dokumentu zastępczego „Dovada” ważnego przez dwa tygodnie. W przypadku wypadku lub awarii, należy wezwać policję (telefon 112) lub zgłosić zdarzenie firmie ubezpieczającej sprawcę w ciągu 24 godzin. Zaleca się dokumentowanie miejsca zdarzenia zdjęciami lub filmem.

Rys ekonomiczny

Według Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIH), Rumunia jest krajem wolnorynkowym z gospodarką rolniczo-przemysłową, która podobnie jak inne państwa bloku wschodniego, przeszła transformację z gospodarki planowanej do kapitalistycznej. Jest to kraj o największym potencjale ludnościowym w regionie Europy Południowo-Wschodniej i jeden z czołowych producentów zbóż, ziaren słonecznika, śliwek, miodu oraz mleka owczego. Warto podkreślić, że prawie 40% produkcji energii w Rumunii pochodzi ze źródeł odnawialnych, co świadczy o dużym zaangażowaniu kraju w zrównoważony rozwój.

Przychody branży motoryzacyjnej w Rumunii w latach 2015-2022.

Nasz udział

Polski MSZ charakteryzuje gospodarkę Rumunii jako opartą na przemyśle i usługach, z głównymi gałęziami obejmującymi przemysł motoryzacyjny, elektroniczny oraz petrochemiczny. Z resztą motoryzacja jest jednym z kluczowych sektorów rumuńskiej gospodarki, przyciągającym znaczące inwestycje zarówno krajowe, jak i zagraniczne. Infrastruktura motoryzacyjna w Rumunii rozwija się dynamicznie, co sprzyja powstawaniu nowych miejsc pracy i wzrostowi eksportu. Rumunia oferuje atrakcyjne warunki dla przedsiębiorstw motoryzacyjnych, dzięki czemu sektor ten odgrywa istotną rolę w rozwoju gospodarczym kraju – wskazuje w swoim raporcie Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Polski kapitał w Rumunii charakteryzuje się rozległym i wszechstronnym portfelem inwestycji i projektów. Nasze inwestycje obejmują między innymi branże motoryzacyjną, na czele z firmą produkującą i dostarczającą części zamienne, czyli Intercars. Ponadto, w Rumunii powstają centra logistyczne obsługujące polskie sieci handlowe, w tym LPP.

Warto podkreślić, że sektor transportu znajduje się w tzw. TOP5 Rumunii – w ubiegłym roku kraj wyeksportował auta o łącznej wartości 15,6 mld USD, przy czym 4,27% tej skumulowanej wartości trafiło do Polski – wynika z danych PAIH.

Sektor moto

Rumunia, choć w czasach komunizmu była jednym z największych producentów pojazdów w Europie Środkowo-Wschodniej, doświadczyła spadku znaczenia przemysłu motoryzacyjnego po 1989 roku. Upadek takich firm jak ARO czy Oltcit oraz prywatyzacja zakładów wpłynęły na sytuację sektora. Obecnie branża motoryzacyjna, mimo wyzwań, pozostaje istotnym elementem rumuńskiej gospodarki, generując znaczący wpływ na PKB i rynek pracy.

W 2022 roku przemysł motoryzacyjny w Rumunii osiągnął rekordowe przychody na poziomie 30,6 miliarda euro, co stanowiło wyraźny wzrost w stosunku do 2015 roku, kiedy to przychody wyniosły 20 miliardów. W ostatnich latach sektor ten wykazał stabilność pomimo kryzysów związanych z pandemią COVID-19, problemami z półprzewodnikami oraz wojną na Ukrainie. W 2021 roku Rumunia była siódmym największym producentem pojazdów w Europie, wyprzedzając Polskę z wynikiem 407 443 wyprodukowanych samochodów.

Kluczowe dane i statystyki

Jednym z kluczowych graczy na rynku pozostaje Dacia. Założona w 1966 roku firma w 1999 roku została sprzedana Grupie Renault, co znacząco wpłynęło na jej rozwój. W 2023 roku Dacia odnotowała przychody na poziomie 26 miliardów lei (około 5,2 miliarda euro), a wartość jej marki przekroczyła miliard euro. Dacia Sandero była drugim najlepiej sprzedającym się samochodem osobowym w Europie przez trzy ostatnie lata, ciesząc się popularnością ze względu na doskonały stosunek jakości do ceny.

Rumunia może się także pochwalić czwartą co do wielkości siłą roboczą w branży motoryzacyjnej w Europie. Około 180 000 osób pracuje bezpośrednio przy produkcji pojazdów, co stanowi około 7% całkowitej siły roboczej sektora motoryzacyjnego w UE. Jednocześnie udział tej branży w produkcji w Rumunii wynosi aż 15%, co jest ponad dwukrotnie większą wartością niż średnia unijna.

Pomimo tych sukcesów, kraj pozostaje w tyle pod względem produktywności w przemyśle motoryzacyjnym. W 2021 roku w kraju produkowano średnio 2,7 pojazdu rocznie na jednego pracownika, co było najniższym wynikiem w Europie. Hiszpania, Słowacja i Słowenia zajmowały w tym zakresie czołowe miejsca.

Co więcej, według raportu ACEA „Raport ekonomiczny i rynkowy. Globalny i unijny przemysł samochodowy 2023”, Europa Środkowo-Wschodnia odegrała znaczącą rolę, ze znacznymi wzrostami produkcji aut. W ubiegłym roku w Czechach było to +14,9%, które obecnie zajmują trzecie miejsce wśród największych producentów samochodów w UE, wraz z Węgrami (+11,6%) i Słowacją (+9,5%). Niestety tylko Rumunia odnotowała spadek (-1,6%) wśród dziesięciu największych producentów samochodów w UE.

Kraj notuje także niski poziom sprzedaży samochodów. W 2021 roku sprzedano zaledwie sześć pojazdów na 100 mieszkańców, podczas gdy średnia unijna wynosiła 22 samochody na 100 osób. Gorszy wynik osiągnęła jedynie Bułgaria, z czterema samochodami na 100 mieszkańców. Nie lepsze dane pojawiły się na początku tego roku. Jak donosi portal romania-insder.com Rumunia była jedynym dużym producentem samochodów w Unii Europejskiej, w którym w ubiegłym roku zanotował spadek produkcji, zgodnie z danymi Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów (ACEA).

W pierwszych trzech kwartałach 2023 r. UE wyprodukowała ponad 9 milionów samochodów, co oznacza wzrost o 14% w porównaniu z tym samym okresem w 2022 r. Spośród 10 największych producentów samochodów w UE jedynie Rumunia odnotowała spadek (-3,6%). Produkcja w Rumunii w pierwszych dziewięciu miesiącach 2023 r. wyniosła 368 210 samochodów, co stanowi niewielką korektę in minus w porównaniu do 381 971 pojazdów w okresie styczeń-wrzesień 2022 r. – informuje Romania-insider.com.

Ale…

Rumunia rozwija jednak infrastrukturę dla pojazdów elektrycznych. Liczba rejestracji samochodów elektrycznych i hybryd plug-in wzrosła z około 600 w 2018 roku do ponad 11 600 w 2022 roku, a liczba stacji ładowania osiągnęła 1,3 tys. w tym samym roku. Dacia, która wprowadziła swój pierwszy w pełni elektryczny model w 2021 roku, stała się najpopularniejszą marką EV w kraju w 2023 roku.

Jak donosi green-forum.eu, ponad 1,1 miliona samochodów zostało zarejestrowanych w Rumunii w 2023 r., co stanowi wzrost o 3% w porównaniu z rokiem poprzednim. Połowa wszystkich nowych samochodów była zelektryfikowana, zgodnie z analizą opublikowaną przez platformę Autovit.ro. W zeszłym roku liczba rejestracji nowych samochodów wzrosła o 10% w porównaniu z rokiem 2022, ale jest o około 20 000 mniejsza niż w roku poprzedzającym pandemię.

W tym kontekście jeden na dziewięć nowych samochodów zarejestrowanych w 2023 r. był elektryczny, a jeden na dwa był zelektryfikowany (w pełni elektryczny, mild-hybrid, plug-in hybrid i full hybrid).

Boom na samochody elektryczne i hybrydowe

Rok 2023 okazał się przełomowy dla rynku samochodów elektrycznych i hybrydowych w Rumunii. Według danych z platformy sprzedażowej Autovit.ro (odpowiednik naszego otomoto.pl), udział pojazdów elektrycznych w ofertach dealerów podwoił się w porównaniu z 2022 rokiem, a sprzedaż hybryd wzrosła o imponujące 67%. Popularność samochodów ekologicznych wyraźnie rośnie, co potwierdzają także zmiany w preferencjach użytkowników i dealerów.

Wśród najczęściej oferowanych modeli ekologicznych na Autovit.ro znalazły się takie marki jak Toyota (CH-R, Rav-4, Auris, Corolla), Mercedes-Benz (E Class, GLC), Dacia Spring, BMW Serii 5 oraz Ford Kuga. Na szczególną uwagę zasługuje Dacia Spring, która zadebiutowała w Top 5 ekologicznych samochodów na platformie, mimo że w poprzednim roku nie znalazła się nawet w pierwszej dziesiątce.

Według analiz, liczba rejestracji nowych samochodów w Rumunii w 2023 roku wyniosła 142 488, co oznacza wzrost o 10% w porównaniu z rokiem poprzednim. Chociaż rynek nowych aut jeszcze nie osiągnął poziomu sprzed pandemii, z 2019 roku, kiedy zarejestrowano 161 562 pojazdy, od początku 2023 roku widoczny był znaczący wzrost. W ciągu pierwszych dwóch miesięcy 2023 roku liczba rejestracji wyniosła 24 715 pojazdów, co stanowiło wzrost o 38% względem analogicznego okresu w 2022 roku.

Samochody elektryczne w 2023 roku odnotowały kolejny rekordowy wynik sprzedaży, przekraczając po raz pierwszy próg 15 000 sztuk, co stanowiło 11% udziału w rynku nowych samochodów (wzrost z 8% w 2022 roku). Popularność elektryków w Rumunii znacząco wsparł program Rabla Plus, który zachęca do zakupu pojazdów ekologicznych. Wśród najczęściej wyszukiwanych modeli samochodów elektrycznych znalazły się Dacia Spring, Tesla Model Y, Renault Megane oraz Volkswagen E-Up.

Całkowita liczba zarejestrowanych samochodów hybrydowych i elektrycznych w Rumunii przekroczyła w 2023 roku 70 000, co podkreśla rosnące zainteresowanie zrównoważonymi technologiami na rynku motoryzacyjnym.

Dacia wciąż pozostaje liderem sprzedaży w kraju, a kolejne miejsca zajmują Renault, Toyota, Volkswagen, Skoda i Ford. Wzrost liczby rejestracji oraz rozwijający się rynek pojazdów ekologicznych wskazują na coraz bardziej świadome podejście Rumunów do wyboru samochodów, które są przyjazne środowisku i ekonomiczne w użytkowaniu.

Spadki sprzedaży i prognozy

Rumunia, będąca jednym z rozwijających się rynków elektromobilności, w 2024 roku doświadcza wyzwań, ale i perspektywicznego wzrostu w sektorze samochodów elektrycznych. Statystyki opublikowane przez Stowarzyszenie Producentów i Importerów Samochodów (APIA) oraz dane platformy Statista.com rzucają światło na aktualne trendy i prognozy.

Przede wszystkim w sierpniu 2024 r. rejestracje nowych samochodów spadły o 23% w porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. Segment samochodów „zielonych” odnotował również spadek o 16%, z czego samochody w pełni elektryczne ucierpiały najbardziej – rejestracje zmniejszyły się aż o 69%. W rezultacie udział samochodów elektrycznych w rynku spadł z 12,5% w sierpniu 2023 r. do 5% w sierpniu 2024 r.

Jednak niektóre modele nadal cieszą się dużą popularnością. Tesla Model 3 zarejestrowała 168 sztuk, co oznacza wzrost o 33% w porównaniu z sierpniem poprzedniego roku, podczas gdy Tesla Model Y i Hyundai Kona odnotowały znaczące spadki sprzedaży – odpowiednio o 87% i 75%.

Rozwój segmentu hybrydowego

Samochody hybrydowe, które nie wymagają ładowania ze źródeł zewnętrznych, stały się liderem w kategorii „zelektryfikowanych”. Toyota Corolla zarejestrowała w sierpniu 2024 r. 308 sztuk (+35,7% rok do roku), a Honda CR-V i Toyota RAV4 zajęły kolejne miejsca.

Według Statista.com, przychody na rynku pojazdów elektrycznych w Rumunii w 2024 roku mają osiągnąć 1,32 mld USD, a średnioroczna stopa wzrostu (CAGR) prognozowana na lata 2024–2029 wynosi 16,81%. Szacuje się, że wartość rynku do 2029 roku wzrośnie do 2,87 mld USD, z przewidywaną sprzedażą 41,94 tys. pojazdów rocznie.

W 2024 roku średnia cena pojazdów elektrycznych w Rumunii wynosi około 67,4 tys. USD. Wysoka cena zakupu pozostaje jednym z czynników ograniczających szybszy wzrost segmentu, jednak programy wsparcia, takie jak Rabla Plus, odgrywają istotną rolę w promowaniu elektromobilności.

Liczba ładowarek

Jak podlicza portal electromaps.com, liczba publicznych ładowarek w kraju to blisko 2000, ale aktualne dane są na pewne lepsze. Według najnowszego raportu Roland Berger wskaźnik ładowania pojazdów elektrycznych w Rumunii w 2024 roku wzrósł o siedem punktów w porównaniu z rokiem ubiegłym. Głównym czynnikiem tego wzrostu jest poprawa zadowolenia konsumentów z publicznej infrastruktury ładowania. Pomimo tych pozytywnych zmian, wciąż istnieje potrzeba znacznego rozszerzenia infrastruktury ładowania, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu i osiągnąć cele e-mobilności wyznaczone przez rząd.

Rozwój rynku pojazdów elektrycznych i infrastruktury ładowania

Rok 2023 przyniósł w Rumunii rejestrację ponad 15 000 nowych samochodów elektrycznych, co stanowi wzrost o jedną trzecią w porównaniu z rokiem 2022. Obecnie około 40% nowych modeli samochodów osobowych w Rumunii, to pojazdy ładowalne, co czyni kraj liderem w Europie Środkowo-Wschodniej pod względem adopcji e-mobilności.

Liczba publicznych punktów ładowania wzrosła o 50% rok do roku, osiągając wskaźnik wynoszący 14,2 pojazdów na punkt ładowania – nieco lepszy od średniej europejskiej. Rumunia wyróżnia się także penetracją infrastruktury szybkiego ładowania, która jest dwukrotnie wyższa niż średnia europejska. Jednak dalsze przyspieszenie tempa instalacji punktów ładowania jest kluczowe, szczególnie w kontekście ambitnego celu 30 000 punktów ładowania do 2026 roku – donosi portal euractiv.com.

Zadowolenie klientów i wyzwania w infrastrukturze

Około 87% właścicieli pojazdów elektrycznych w Rumunii wskazuje na poprawę doświadczenia ładowania publicznego w ostatnich sześciu miesiącach, co stawia kraj w czołówce Europy pod względem satysfakcji konsumentów. Kluczowe obszary wymagające dalszej pracy to wystarczalność infrastruktury ładowania publicznego – 57% właścicieli uważa ją za niewystarczającą. Szybkość ładowania – choć zauważalnie poprawiona, wciąż wymaga dalszych udoskonaleń – informuje Roland Berger.

Prognozy

Rok 2024 przyniósł zmiany w systemie dotacji – dofinansowanie zakupu pojazdów elektrycznych zmniejszono z 10 000 EUR do 5000 EUR, co może chwilowo spowolnić wzrost sprzedaży. Z drugiej strony rozwój infrastruktury pozostaje dynamiczny dzięki licznym projektom finansowanym przez sektor publiczny i prywatny.

Rynek e-mobilności w Rumunii zaczyna się także konsolidować – jednym z przykładów jest przejęcie największego niezależnego operatora stacji ładowania przez wiodącą grupę energetyczną. Ponadto wiele punktów ładowania publicznego przeszło z bezpłatnego na płatny model działania, co jest krokiem w stronę zrównoważonego rozwoju ekonomicznego tego sektora.

„Rabla Plus”

Rumunia oferuje jeden z najbardziej kompleksowych i hojnym systemów zachęt dla pojazdów elektrycznych w Europie, w czym kluczową rolę odgrywa program „Rabla Plus”. Zapewnia on dofinansowanie do zakupu pojazdów elektrycznych (BEV) oraz hybryd typu plug-in (PHEV) w wysokości nawet 10 950 EUR. Dodatkowo oferowane są tzw. bilety ekologiczne od 2600 EUR do 6250 EUR za złomowanie starego, zanieczyszczającego środowisko pojazdu i zakup ekologicznego samochodu, a wysokość wsparcia zależy od emisji CO2 i kategorii nowego pojazdu – informuje Europejskie Obserwatorium Paliw Alternatywnych (EOPA).

Dla pojazdów spalinowych przewidziano mniejsze wsparcie w ramach programu „Rabla”, które wynosi 1500 EUR przy zakupie nowego PHEV z emisją CO2 powyżej 78 g/km. Zachęty obejmują również ulgi podatkowe, tj.: pojazdy BEV są całkowicie zwolnione z podatku rejestracyjnego (który wynosi od 4 do 16% wartości pojazdu) oraz rocznego podatku samochodowego, a właściciele PHEV mogą liczyć na obniżkę podatku rocznego o co najmniej 50%.

Lokalne inicjatywy dodatkowo wspierają rozwój e-mobilności poprzez darmowe ładowanie publiczne w niektórych miastach oraz preferencyjne warunki parkowania, a niektóre firmy ubezpieczeniowe oferują niższe składki dla właścicieli pojazdów elektrycznych.

Rząd wspiera także rozwój infrastruktury ładowania, oferując zwrot kosztów instalacji stacji ładowania do 2500 EUR dla tych o mocy poniżej 22 kW i do 30 000 EUR dla stacji o większej mocy. Ponadto na wymianę minibusów szkolnych na autobusy elektryczne przeznaczono ponad 1,2 miliona EUR, co pozwoli dostarczyć nowe pojazdy do około 2500–3000 szkół. Według statista.com w 2022 roku na program „Rabla Plus” przeznaczono 218 mln EUR, co stanowi wzrost o 77,2% w porównaniu z rokiem 2021. Dzięki temu Rumunia umacnia swoją pozycję lidera w Europie Środkowo-Wschodniej w promowaniu ekologicznych technologii transportowych. Wysokie wsparcie finansowe, ulgi podatkowe oraz dynamiczny rozwój infrastruktury tworzą sprzyjające warunki dla popularyzacji pojazdów elektrycznych, co przyczynia się do ograniczenia emisji w sektorze transportu.

Podsumowanie

Rynek samochodów elektrycznych w Rumunii zmaga się z wyzwaniami, szczególnie w krótkoterminowej perspektywie, jak spadek rejestracji w sierpniu 2024 r. Jednak długoterminowe prognozy są obiecujące, z dynamicznym wzrostem przychodów i liczby pojazdów. Kluczową rolę w rozwoju sektora odegrają polityki wspierające zakup ekologicznych samochodów, rozwój infrastruktury ładowania oraz stopniowe obniżanie kosztów zakupu pojazdów elektrycznych.

Pomimo postępów Rumunia nadal stoi przed wyzwaniem sprostania rosnącemu zapotrzebowaniu na pojazdy elektryczne oraz ich ładowanie. Wysoki poziom zadowolenia konsumentów to dobry sygnał, jednak kluczowe pozostaje dalsze inwestowanie w publiczną infrastrukturę i wspieranie rozwoju rynku. W perspektywie 2026 roku kraj musi przyspieszyć działania, aby w pełni wykorzystać swój potencjał w zakresie e-mobilności.

Oskar Włostowski