Najbliższe lata dla Europy Środkowo-Wschodniej będą stały pod znakiem wyzwania związanego z przyspieszeniem rozbudowy infrastruktury ładowania. W Polsce pod koniec 2019 r. na jeden ogólnodostępny punkt przypadało ok. 6 samochodów osobowych i użytkowych. W 2020 r. ta liczba wzrosła do ok. 7,5, a w 2021 r. do ok. 10,5. Obecnie proporcja wynosi 1 do 11,5 i cały czas rośnie. Na podstawie prognoz ujętych w raporcie PSPA „Polish EV Outlook 2022”, pod koniec 2022 r. na jeden ogólnodostępny punkt ładowania może przypadać już prawie 15 BEV i PHEV. W kontekście wprowadzenia zakazu sprzedaży samochodów spalinowych w Unii Europejskiej stwarza to ryzyko niedoboru ładowarek i znaczącego pogorszenia sytuacji na polskim rynku motoryzacyjnym. Bez odpowiedniej liczby stacji ładowania elektryfikacja polskiej floty pojazdów na skalę masową nie będzie możliwa.
Przyspieszenie rozwoju sieci ładowania przyniesie przygotowywane przez instytucje Unii Europejskiej rozporządzenie AFIR (Regulation of the European Parliment and of the Council on the deployment of alternative fuels infrastructure), które zastąpi obowiązującą obecnie dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, stanowiące część pakietu „Fit for 55”. Projekt AFIR wyznacza konkretne cele w zakresie infrastruktury, m.in. wprowadzając wymóg podnoszenia łącznej mocy ogólnodostępnych w zależności od liczby nowo rejestrowanych samochodów z napędem elektrycznym.
– W I kwartale 2022 r. moc zainstalowana w sieci ogólnodostępnej infrastruktury ładowania wynosiła 77 MW – o 39 MW więcej niż przewiduje projekt AFIR. Jednak biorąc pod uwagę prognozy dotyczące rozwoju polskiej floty BEV i PHEV, ujęte w raporcie PSPA „Polish EV Outlook 2022”, a także wymogi rozporządzenia, już w 2025 r. moc stacji ładowania funkcjonujących w Polsce powinna wzrosnąć do 435,8 MW, w 2030 r. do 1383,5 MW, zaś w 2035 r. – do 2613,1 MW. Oznacza to konieczność podwyższenia mocy zainstalowanej w infrastrukturze ogólnodostępnej do 2035 r. o 34 razy – mówi Aleksander Rajch, Dyrektor ds. Relacji Zewnętrznych Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych (PSPA).
Jak podkreśla ekspert PSPA, konieczne jest również znaczne zwiększenie liczby stacji ładowania funkcjonujących w Polsce wzdłuż Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T. – Obecnie ich łączna moc wynosi 19,7 MW. W perspektywie najbliższych lat, moc zainstalowana w ogólnodostępnych stacjach ładowania w ramach sieci TEN-T powinna zostać podwyższona do 2035 r. o 37 razy. Tym samym sprostanie wymogom AFIR stanowi olbrzymie wyzwanie – dodaje Aleksander Rajch.
Podczas Kongresu Nowej Mobilności, największego wydarzenia branży e-mobility w regionie Środkowo-Wschodniej Europy zdefiniowano szereg barier systemowych ograniczających tempo rozwoju infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Należą do nich przede wszystkim przewlekłe i utrudnione procedury przyłączania stacji ładowania do sieci operatorów systemu dystrybucyjnego (OSD), wiążące się m.in. z bardzo długim czasem oczekiwania na wybudowanie przyłącza. W praktyce, w zależności od konkretnego przypadku, przedmiotowy proces trwa od 3 miesięcy do nawet 3 lat. Średnia mieści się w przedziale od 18 do 24 miesięcy (w segmencie DC). Przeszkodę stanowią również niekorzystne warunki przyłączeniowe, wiążące się ze wskazywaniem punktów przyłączenia w znacznej odległości od planowanych lokalizacji stacji. Powoduje to konieczność ponoszenia przez operatorów znacznych, dodatkowych kosztów, nierzadko przekraczających kilkukrotnie nakłady na zakup i instalację ładowarek. Ponadto, w sytuacji wydawania warunków przyłączenia przez OSD do sieci średniego napięcia, na operatorów przenoszone są koszty budowy stacji transformatorowych i budowy długich przyłączy energetycznych, co często podważa zasadność inwestycji w stacje ładowania z uwagi na znaczny wzrost nakładów finansowych. Często spotykaną sytuacją jest również brak przygotowania przy autostradach i drogach szybkiego ruchu infrastruktury energetycznej, która byłaby w stanie zapewnić odpowiednią moc pod kątem planowanej rozbudowy ogólnodostępnej infrastruktury ładowania (m.in. w kontekście wymogów wyznaczonych przez będący w przygotowaniu AFIR). Dodatkowy problem w tym zakresie stanowi przynależna GDDKiA własność infrastruktury energetycznej w miejscach obsługi podróżnych (MOP), co uniemożliwia efektywną rozbudowę sieci na potrzeby przyłączania ogólnodostępnych stacji ładowania.
Skala wyzwań związanych z rozwojem infrastruktury ładowania w Polsce jest wciąż zbyt wysoka, aby mógł on nabrać odpowiedniego tempa. – podkreśla Rafał Czyżewski, Prezes Zarządu, GreenWay Polska. – Jednym z zaproponowanych podczas Kongresu rozwiązań tego problemu jest wdrożenie Krajowego Programu Rozwoju Elektromobilności. Stanowiłby on podstawę definiującą przyszłe potrzeby rynku nie tylko w zakresie lokalizacji samych punktów ładowania, ale również definiowałby plany rozwoju sieci dystrybucji energii pod potrzeby infrastruktury. Takie rozwiązanie pozwoliłoby na ścisłą współpracę z podmiotami nie związanymi bezpośrednio z branżą elektromobilności i ustalenie wspólnej strategii – dodaje Rafał Czyżewski.
Wychodząc naprzeciw rynkowym wyzwaniom sektora infrastruktury ładowania, Polskie Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych wraz z kluczowymi partnerami branżowymi opracowało propozycję projektu specustawy zawierającą postulaty rozwiązań regulacyjnych znoszących największe bariery opóźniające rozbudowę sieci ogólnodostępnych stacji ładowania w Polsce. Główne jej cele zakładają istotne skrócenie czasu realizacji budowy przyłączy ogólnodostępnych stacji ładowania do sieci OSD, które nie powinien przekraczać 12 miesięcy, bez względu na poziom napięcia, jak też wdrożenie mechanizmów ułatwiających i stymulujących OSD do inwestycji w rozbudowę sieci dystrybucyjnych celem przygotowania jej do przyłączania w przyszłości infrastruktury ładowania na skale masową. Dotyczy to szczególnie terenów, gdzie sieć dystrybucyjna jest słabo rozwinięta. Ponadto branża chce określenia precyzyjnie zdefiniowanych standardów budowy przyłączy przez OSD (m.in. w zakresie miejsca budowy punktu przyłączeniowego lub możliwości wyboru poziomu napięcia, niezależnie od mocy stacji ładowania) ułatwiających rozbudowę infrastruktury ładowania oraz uporządkowania struktury własnościowej infrastruktury energetycznej znajdującej się w Miejscach Obsługi Podróżnych.
– Optymalizacja prawa, a także kontynuacja rządowych programów subsydiów daje szansę na rozbudowanie polskiej sieci ładowarek do ponad 42 tys. punktów do 2025 r., czyli 9-krotnie więcej niż obecnie. Zmiany regulacyjne są konieczne nie tylko dla przyspieszenia rozwoju rynku pojazdów elektrycznych, ale również uniknięcia kar finansowych, które grożą Polsce za niespełnienie celów wyznaczonych przez AFIR – mówi Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający PSPA.
Konsekwencją nowych regulacji przygotowywanych przez instytucje Unii Europejskiej będzie konieczność zwiększenia mocy zainstalowanej ogólnodostępnej infrastruktury ładowania samochodów elektrycznych w Polsce. PSPA wraz partnerami, w tym czołowymi operatorami infrastruktury ładowania, przedstawiło propozycje zmian w przepisach. Zostały one szczegółowo opisane w raporcie „AFIR na horyzoncie. Jak przyspieszyć rozbudowę ogólnodostępnej infrastruktury ładowania w Polsce?”, gdzie zawarto szczegółową analizę wymogów AFIR oraz zarys postulatów, które mogą przybliżyć nasz kraj do spełnienia ambitnych wymogów Unii Europejskiej w zakresie elektryfikacji transportu.
Pełna wersja raportu „AFIR na horyzoncie. Jak przyspieszyć rozbudowę ogólnodostępnej infrastruktury ładowania w Polsce?” dostępna jest pod adresem: https://pspa.com.pl/raporty/afir-na-horyzoncie-jak-przyspieszyc-rozbudowe-ogolnodostepnej-infrastruktury-ladowania-w-polsce/
Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych (PSPA) to największa w Polsce organizacja branżowa, zajmującą się kreowaniem rynku zrównoważonego transportu, zrzeszająca 200 przedsiębiorstw z całego łańcucha wartości w elektromobilności. PSPA jest częścią The European Association for Electromobility (AVERE), największej organizacji zajmującej się rozwojem tego rynku w Europie.
