Aby samochody elektryczne (BEV) zyskały popularność, konieczne są odpowiednie regulacje, które zwiększą ich podaż oraz wsparcie polityczne. Przykłady takich działań obejmują przepisy Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, Kanady czy Kalifornii, które wyznaczają cele sprzedażowe dla producentów samochodów. Dodatkowo, programy socjalnego leasingu, jak we Francji, czy tzw. kredyty ekologiczne na zakup samochodu zeroemisyjnego w Kalifornii, mogą pomóc w dotarciu do mniej zamożnych grup konsumentów. Kluczowe jest także rozwijanie infrastruktury ładowania i budowanie zaufania do nowych technologii – czytamy w nowym raporcie Międzynarodowej Rady ds. Czystego Transportu (ICCT).

Nowe technologie na drodze do akceptacji społecznej

Adaptacja nowych technologii zwykle przebiega w kilku etapach, począwszy od ich przyjęcia przez „innowatorów”, a kończąc na „maruderach”, jak opisuje model adopcji technologii Everetta M. Rogersa. Samochody elektryczne (BEV) również przechodzą tę ścieżkę, którą znamy z innych innowacji, takich jak radio czy telewizja kablowa. Kluczowym etapem na tej drodze jest przełamanie tzw. „przepaści”, opisanej przez Geoffreya Moore’a, która oddziela wczesnych użytkowników technologii od większości konsumentów. W Europie obecnie znajdujemy się na etapie przekraczania tej „przepaści”, co sprawia, że polityki wspierające (rządowe) są kluczowe dla dalszego rozwoju rynku BEV.

lustracja cyklu życia adaptacji technologii przedstawiająca nowe udziały rejestracyjne samochodów elektrycznych zasilanych akumulatorami dla trzech największych rynków samochodowych (Chiny, Europa, Stany Zjednoczone) i wybranych rynków regionalnych w 2023 r. (Europa obejmuje 27 państw członkowskich UE, Islandię, Norwegię, Szwajcarię i Zjednoczone Królestwo).

Aktualny stan rynku BEV w Europie

W pierwszej połowie 2024 roku zarejestrowano w Europie ponad 954 tysiące nowych pojazdów elektrycznych. To wzrost o 1,6% w porównaniu do analogicznego okresu w 2023 roku. Z kolei w samej Unii Europejskiej wzrost wyniósł 1,3%. Udział BEV w całkowitej liczbie rejestracji nowych samochodów w Europie wyniósł zaś 13,9%, co jest porównywalne z 14,2% w pierwszej połowie 2023 roku, niemniej udział ten spadł nieznacznie z 12,9% w 2023 roku do 12,5% w 2024 roku.

Warto zauważyć, że rynki europejskie rozwijają się w różnym tempie. W 16 z 31 krajów europejskich udział BEV w nowych rejestracjach zmniejszył się w porównaniu do 2023 roku. Na przykład w Niemczech udział ten spadł o 3 punkty procentowe, podczas gdy we Francji wzrósł o 2 punkty, a w Wielkiej Brytanii o 0,5 punktu proc. Największy wzrost odnotowano na Malcie, w Danii i Belgii, gdzie udziały BEV wzrosły odpowiednio o 15, 14 i 8 punktów.

Przepaść technologiczna a mainstreamowy rynek

Aby zrozumieć obecną sytuację, warto spojrzeć na rynek BEV przez pryzmat modelu Rogersa. Zgodnie z tym modelem, pełna adopcja technologii odbywa się według tzw. krzywej S. W przypadku BEV, gdzie Chiny są globalnym liderem, 24% nowych rejestracji samochodów to pojazdy elektryczne. W Kalifornii odnotowano podobne wyniki. W Europie udział BEV osiągnął prawie 16%, co wskazuje na przejście do fazy masowej adopcji. W Stanach Zjednoczonych udział ten wynosi 8%, co oznacza, że technologia jest wciąż na etapie wczesnych użytkowników (early adopters).

Źródło: ACEA – Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów

Kluczowe rynki i regulacje wspierające

W Europie 15 z 31 krajów znajduje się na etapie wczesnych użytkowników, podczas gdy pozostałe 16 przeszło już do fazy masowej adopcji. W Wielkiej Brytanii, Francji, Malcie, Portugalii, Niemczech i Irlandii dopiero zaczyna się przyciąganie głównego nurtu konsumentów, natomiast kraje skandynawskie, takie jak Norwegia i Islandia, są już na etapie późnej większości (late majority).

Przekroczenie tej „przepaści” przez kraje wiodące w adopcji BEV jest możliwe głównie dzięki regulacjom, które wymagają od producentów samochodów zwiększenia podaży pojazdów elektrycznych i obniżki cen. Przykłady takich regulacji można znaleźć w Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, Kanadzie oraz niektórych stanach USA, jak Kalifornia. Kluczowym elementem tych regulacji jest wyznaczanie celów sprzedażowych z odpowiednim wyprzedzeniem, co pozwala producentom skoncentrować się na optymalizacji kosztów i skutecznym marketingu.

Polityki wspierające adopcję BEV

Oprócz regulacji zwiększających podaż pojazdów elektrycznych, istnieją inne działania, które mogą wspierać masową adopcję BEV. Przykładem jest Kalifornia, gdzie wprowadzono kredyty ekologiczne dla producentów sprzedających BEV po niższych cenach lub w ramach programów społecznych, skierowanych do społeczności o wysokim poziomie ubóstwa.

Francja z kolei wprowadziła program socjalnego leasingu pojazdów elektrycznych na początku 2023 roku. Program ten oferował leasing nowych i używanych BEV po przystępnych cenach na minimum 3 lata. Aby zakwalifikować się do programu, osoby musiały spełniać kryteria dochodowe oraz wykazywać zależność od samochodu, np. pokonując co najmniej 8 000 km rocznie w związku z pracą. Koszty leasingu wynosiły od 40 do 150 euro miesięcznie, co umożliwiało dostosowanie oferty do różnych potrzeb konsumentów. Program okazał się sukcesem, przyciągając ponad 90 000 wniosków i akceptując 50 000 z nich, znacznie przekraczając pierwotny cel wynoszący od 20 000 do 25 000.

Edukacja konsumentów i budowanie zaufania

Przekraczanie „przepaści” technologicznej wymaga również budowania zaufania konsumentów do nowych technologii. Ważne jest, aby nie tylko oferować nowe rozwiązania, ale także zapewnić kompleksowe usługi, które zaspokoją potrzeby konsumentów. Przykładem może być Tesla, która wraz ze sprzedażą swoich samochodów elektrycznych stworzyła sieć stacji szybkiego ładowania, co zwiększyło pewność konsumentów co do możliwości ładowania pojazdów.

Wprowadzenie samochodów elektrycznych do mainstreamu wymaga zatem skoordynowanych działań w wielu obszarach. Kluczowe jest zapewnienie odpowiednich regulacji, które zwiększą podaż BEV, a także programów wsparcia dla konsumentów, zwłaszcza tych mniej zamożnych. Rozwój infrastruktury ładowania oraz budowanie zaufania do nowych technologii to kolejne kroki, które mogą przyspieszyć masową adopcję pojazdów elektrycznych. Dzięki tym działaniom możliwe jest nie tylko przekroczenie „przepaści technologicznej”, ale także pełna integracja BEV w mainstreamie.

OW