Chorwacja, oficjalnie Republika Chorwacji (Republika Hrvatska), to kraj położony w południowej Europie, nad Morzem Adriatyckim. Państwo graniczy od południa z Bośnią i Hercegowiną oraz Czarnogórą, od wschodu z Serbią, zaś od północnej części z Węgrami i Słowenią. Od 1 lipca 2013 roku jest członkiem Unii Europejskiej a od 1 stycznia 2023 roku należy także do strefy euro oraz Schengen. Język urzędowy to chorwacki, a stolicą kraju jest Zagrzeb. Populacja tego kraju wynosi ok 3,85 mln osób (dane z roku 2023).

Według Eurostatu, ten bałkański kraj, pod względem gospodarczym, zaliczany jest do krajów rozwijających się, gdzie prym wiedzie turystyka, przemysł spożywczy, przetwórczy oraz rolnictwo. PKB na jedno mieszkańca to około 28 700 euro, czyli znacznie poniżej średniej unijnej, która przypomnijmy wynosi 37 600 euro. Mimo tego, udział Chorwacji w ramach całego PKB dla Unii Europejskiej to 0,4%.

Adriatycki kraj wyróżnia się za to pod względem geograficznym – posiada imponującą linię brzegową, której długość wynosi 5835 km (wliczając wyspy). Całkowita długość granic lądowych to z kolei 2237 km. Najdłuższa granica lądowa łączy Chorwację z Bośnią i Hercegowiną – wynosi 956 km. Najwyższym punktem w kraju jest szczyt Dinara, położony na wysokości 1831 m npm.

Jako kraj o urokliwych krajobrazach i zamieszkany przez gościnnych ludzi, Chorwacja jest jednym z czołowych punktów turystycznych na mapie Europy. Popularne miejsca, takie jak np. Dubrownik, Split, Zadar i Park Narodowy Jezior Plitwickich, gwarantują gościom niezapomniane widoki, bogactwo kulturowe i przyrodnicze, a także wykwintną kuchnię. Położenie na pograniczu Europy Środkowej i Południowej sprawia, że Chorwacja to coraz bardziej atrakcyjny kierunek urlopowiczów, także tych z Polski.

Informacje dla kierowców

Planując podróż samochodem do Chorwacji, warto przygotować się nie tylko na piękne widoki i urokliwe plaże, ale również na rygorystyczne przepisy drogowe oraz wymagania dotyczące obowiązkowego wyposażenia pojazdu. Obowiązkowe dokumenty i wyposażenie to: polskie prawo jazdy (kraj uznaje polskie uprawnienia), dowód rejestracyjny z ważnym przeglądem technicznym pojazdu, ważne ubezpieczenie OC, kamizelki odblaskowe dla wszystkich pasażerów, trójkąt ostrzegawczy i apteczka. W okresie zimowym konieczne jest również zimowe wyposażenie samochodu, jak zimowe opony lub łańcuchy.

Mandaty na grube portfele

W Chorwacji wysokie mandaty i surowe kary stosowane są wobec kierowców naruszających przepisy drogowe, zwłaszcza gdy są one popełniane pod wpływem alkoholu. W zależności od wieku oraz rodzaju uprawnień obowiązują różne limity – 0,0 promila dla kierowców w wieku 16–24 lata i zawodowych oraz 0,5 promila dla pozostałych kierowców. Za ich przekroczenie grozi mandat od 1000 do 3000 euro, możliwość odebrania prawa jazdy na rok lub dwa, a nawet kara pozbawienia wolności do sześciu miesięcy. Jeśli kierujący nie jest w stanie zapłacić mandatu na miejscu, policjant może zatrzymać paszport i dokumenty pojazdu do czasu uregulowania należności.

W przypadku uczestnictwa w kolizji drogowej można zostać skierowanym na rozprawę w sądzie do spraw wykroczeń (prekršajni sud), która zwykle odbywa się w ciągu jednego dnia od zdarzenia. Warto pamiętać, że wówczas przysługuje kierującemu prawo do obrońcy oraz do składania zażaleń.

Tamtejszy kodeks drogowy obejmuje liczne przepisy, które są rygorystycznie egzekwowane przez policję. Dotyczy to m.in. zakazu używania telefonów komórkowych podczas jazdy (chyba że korzysta się z zestawu hands-free), obowiązkowego zapinania pasów przez wszystkich pasażerów czy jazdy z włączonymi światłami w okresie zimowym, choć zaleca się ich używanie przez cały rok.

Piraci za kratki

Dopuszczalne limity prędkości to: autostrady – do 130 km/h, drogi szybkiego ruchu – do 110 km/h, pozostałe drogi – do 90 km/h. W obszarze zabudowanym obowiązuje 50 km/h. Brawurowa jazda, która zagraża bezpieczeństwu, jest surowo karana. Przykładowo, prowadzenie o 50 km/h lub więcej ponad dozwoloną prędkość w terenie zabudowanym traktowana jest jako przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat.

Polski MSZ zaleca wykupienie ubezpieczenia Assistance, które pokrywa m.in. koszty holowania w razie awarii oraz wsparcie w sytuacjach kryzysowych (np. zapewnienie pojazdu zastępczego, noclegu lub tłumacza). Dzięki takiej polisie wystarczy jeden telefon, aby uzyskać pełną pomoc organizacyjną od ubezpieczyciela. Telefon do pomocy drogowej HAK to: +385 1 1987. Numer alarmowy to 112 (przy połączeniach z zagranicy: +385 1 1987).

Ponadto, przydatne informacje o sytuacji na drogach w językach obcych można znaleźć na stronie Chorwackiego Automobilklubu HAK oraz w programach radiowych. Program HRT 1 codziennie nadaje informacje w języku angielskim (godz. 8:03, 14:03, 20:03), a HRT 2 latem oferuje wiadomości o ruchu drogowym w języku angielskim, niemieckim i włoskim (co godzinę).

Sieć dróg

Podróżowanie samochodem po Chorwacji, to wygodna i sprawna opcja, zwłaszcza dzięki rozbudowanej sieci dróg ekspresowych i autostrad, które łączą główne miasta oraz popularne kurorty. Chorwacja dysponuje ok. 1,5 tysiącem kilometrów takich szlaków, dzięki którym można szybko dotrzeć do najważniejszych miejsc turystycznych. Co więcej, część tras łączy także Chorwację z sąsiadującymi krajami, jak Słowenią i Węgrami.

Drogi są dobrze oznakowane i zadbane, zapewniając płynny przejazd z północy na południe kraju oraz na wschód. Są oznaczone symbolami „A” oraz numerami w zielonych sześciokątach, a niektóre z tras mają również nieformalne nazwy. Na przykład popularna trasa A1, prowadząca z Zagrzebia do Splitu, jest znana jako „Dalmatina”. Autostrady umożliwiają bezpieczną i szybką podróż, choć warto pamiętać, że w miejscach takich jak góry lub mosty, podróż może być utrudniona przez silne wiatry, które często powodują czasowe zamknięcia odcinków.

Bez winiet, ale z opłatami

W Chorwacji nie obowiązują ani tradycyjne, ani elektroniczne winiety, a opłaty za autostrady pobierane są bezpośrednio na bramkach przy wjeździe i wyjeździe z autostrady. Opłata zależy od długości pokonanego odcinka, sezonu oraz kategorii pojazdu. W sezonie letnim ceny są wyższe niż jesienią czy zimą, a osobówki (do 3,5 t) są zaliczane do I kategorii. Opłaty można uregulować w gotówce (w euro), kartą płatniczą, BLIK-iem, szybkim przelewem lub za pomocą systemu ENC – (Electronic Toll Collection) – to wygodna i szybka alternatywa, podobna do polskiego ViaToll, pozwalająca na oszczędności na opłatach. Konto ENC nie posiada limitu, co oznacza, że środki można wypłacić, a same opłaty są nieco niższe niż przy tradycyjnych płatnościach na bramkach.

W centrach miast obowiązuje płatne parkowanie, a znalezienie miejsca może być wyzwaniem. Dobrym rozwiązaniem są parkingi poza centrami miast. Korzystanie z autostrad jest również bezpieczniejszą opcją niż podróżowanie drogami lokalnymi, a informacje o sytuacji na drogach i przejściach granicznych można znaleźć na stronie HAK.

Przemysł motoryzacyjny  

Chorwaci szczycą się, że rodzimy sektor motoryzacyjny opiera się na długiej tradycji i pokrewieństwie z takimi obszarami produkcji, jak obróbka metali, spawanie, produkcja szkła i tworzyw sztucznych oraz inżynieria. Chorwaccy przedsiębiorcy, zajmujący się produkcją części samochodowych, mają tradycję produkcji o wysokiej precyzji z zerową tolerancją na awarie, a ich główną przewagą konkurencyjną jest doskonała jakość produktów. Chorwacja może się również pochwalić produkcją super samochodów elektrycznych, takich jak Nevera firmy Rimac Automobili, która niedawno stała się rynkowym jednorożcem – o tym wątku w dalszej części tekstu.

Części zamienne dla sektora

Dane resortu gospodarki pokazują, że przemysł motoryzacyjny zatrudnia ponad 2 300 osób w 152 firmach, a przeciętne wynagrodzenie w 2023 roku wynosiło 1 693 euro brutto. Znane firmy, takie jak PSA, GM, Fiat, BMW, Audi, Ford, Renault, Toyota, Volvo, Porsche i wielu innych przedstawicieli branży, są nabywcami części samochodowych produkowanych w bałkańskiej republice. Firmy takie jak AD Plastik, Boxmark, Cimos-PPC Buzet, Saint Jean Industries, Wollsdorf i Yazaki to tylko niektóre z ważnych producentów działających na terenie Chorwacji. Wśród chorwackich ekspertów i innowatorów są również dostawcy rozwiązań programowych dla renomowanych producentów samochodów. Firmy takie jak Infinum, HSTec, Visage Technologies, dSPACE, Amodo i Xylon, szczególnie wyróżniają się na tym polu.

Zachęty dla inwestorów

Oprócz wysoko wykwalifikowanej siły roboczej, inne zalety, na które mogą liczyć firmy wchodzące do sektora motoryzacyjnego w Chorwacji, to doskonała infrastruktura oraz bliskość rynków i zakładów produkcyjnych w krajach Europy Zachodniej i Środkowej. Jest też jeszcze jeden magnes. Z opracowania przygotowanego przez Ministerstwo Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju wynika, że rząd Chorwacji oferuje atrakcyjne zachęty dla zagranicznych inwestorów, aby przyciągnąć ich do inwestowania w przemysł samochodowy w kraju. Inwestorzy mogą skorzystać z różnorodnych zachęt, zarówno w zakresie inwestycji, jak i badań oraz rozwoju.

Na przykład mogą liczyć na wsparcie do 1 miliona euro na inwestycje kapitałowe w projekty z branży produkcyjnej i przetwórczej, wspierające rozwój oraz innowacje, operacje wsparcia biznesu i działalności o wysokiej wartości dodanej. Te zachęty mogą być wykorzystywane przez przedsiębiorstwa zarejestrowane w Chorwacji. Inwestorzy mogą też otrzymać dotacje do 500 000 euro na inwestycje w badania i rozwój oraz do 18 000 euro dotacji na każdego nowego pracownika. Beneficjentami wsparcia mogą też być osoby prawne lub fizyczne, płatnicy podatku dochodowego od osób prawnych lub fizycznych, zaangażowani w badania podstawowe, badania przemysłowe oraz prace rozwojowe lub studia wykonalności projektów badawczo-rozwojowych. Dodatkowo, inwestorzy mogą korzystać ze zwolnienia lub obniżenia podatku dochodowego od osób prawnych na okres do 10 lat.

Dane z moto-rynku

W maju 2024 roku Chorwacja zanotowała wyraźny wzrost sprzedaży nowych samochodów, wyróżniając się na tle spadającej sprzedaży w krajach Unii Europejskiej. W UE zarejestrowano łącznie 911 697 nowych pojazdów, co stanowiło 3% spadek w porównaniu z majem 2023 roku, podczas gdy w Chorwacji zarejestrowano 8523 samochody. Przekłada się to na wzrost o 18,95% rok do roku. Również w przypadku aut elektrycznych, kraj wyróżnił się pozytywnie, podwajając ich sprzedaż, gdy w całej Unii Europejskiej rynek elektryków zmniejszył się o 12% – podaje ACEA.

Niestety, maj był jedynym pozytywnym wyjątkiem, ponieważ w ciągu pierwszych pięciu miesiącach tego roku liczba rejestracji samochodów elektrycznych spadła o 39,4% rok do roku. Pocieszeniem może być jedynie fakt, całkowita sprzedaż wszystkich nowych aut we wrześniu tego roku wyniosła 4080 (+11%), natomiast od początku roku odnotowano 51 278 pojazdów (+11,6%), co stanowi jeden z najlepszych wyników w Europie w tym roku – donosi portal focus2move.com.

Chorwacki jednorożec

Rimac Automobili, to jedna z najważniejszych marek na światowej mapie producentów hipersamochodów elektrycznych, a także dumna reprezentantka Chorwacji. Założona w 2009 roku przez Mate Rimaca, firma szybko stała się pionierem innowacji w branży motoryzacyjnej. Siedziba Rimac Automobili znajduje się w Svetej Nedelji, a przedsiębiorstwo znane jest z produkcji zaawansowanych technicznie elektryków, w tym zespołów napędowych oraz systemów akumulatorowych. Marka obecnie działa jako część joint-venture Bugatti-Rimac, będącego połączeniem chorwackiego i niemieckiego kapitału.

Historia Rimaca zaczęła się od młodzieńczego eksperymentu. W wieku 19 lat, Mate Rimac, wychowany w Niemczech, kupił klasyczne BMW E30 323i z 1984 roku. Po eksplozji silnika w trakcie wyścigu, zainstalował w nim własnoręcznie zaprojektowany napęd elektryczny. W ten sposób powstał prototyp, który stał się bazą do stworzenia w 2009 roku marki Rimac Automobili. Eksperymentalny samochód BMW, nazwany później Rimac e-M3, odniósł sukcesy, bijąc pięć rekordów FIA oraz rekord Guinnessa na dystansie 1/4 mili.

Pierwszy autorski projekt Rimaca, model Concept One, zadebiutował na Frankfurt Motor Show w 2011 roku. Był on najszybszym seryjnie produkowanym samochodem elektrycznym na świecie. Pojazd wyprodukowano w zaledwie ośmiu egzemplarzach, z których każdy zachwycał wyjątkowymi parametrami, takimi jak 1500 KM i przyspieszenie godne wyścigów dragsterów. Model ten wziął też udział w legendarnym wyścigu Pikes Peak w 2015 roku, zajmując drugie miejsce (kierowcą był Japończyk Nobuhiro Tajima).

W 2021 roku Rimac przedstawił nowy hipersamochód – Rimac Nevera, który osiąga moc ponad 1900 KM, a jego cena wynosi około 2 miliony euro. Nevera potwierdziła pozycję Rimaca jako lidera innowacji i wyznaczała nowe standardy wśród pojazdów elektrycznych, stając się najszybszym samochodem elektrycznym na świecie.

Dzięki licznym sukcesom technologicznym i medialnym Rimac Automobili przyciągnął uwagę gigantów motoryzacji, takich jak Volkswagen Group i Porsche, które w 2018 roku wykupiło 10% akcji chorwackiej marki. W 2021 roku Rimac wraz z Bugatti połączył siły, tworząc Bugatti-Rimac, przy czym Chorwaci posiadają 55% udziałów, a niemiecka marka Porsche – 45%.

Rimac Automobili nie tylko produkuje własne samochody, lecz także dostarcza podzespoły dla innych marek. Marka jest dostawcą hybrydowych systemów akumulatorowych do modelu Aston Martin Valkyrie oraz akumulatorów trakcyjnych do modeli Koenigsegg Regera i Jaguara. W 2024 roku Rimac ogłosił projekt współpracy z BMW, w ramach którego będzie dostarczać systemy bateryjne dla nowej generacji samochodów elektrycznych tej niemieckiej marki, co stanowi kolejny milowy krok w historii marki.

Infrastruktura trochę kuleje

Europejskie i polskie media grzmiały w wiosną tego roku, aby nie jechać autem elektrycznym do Chorwacji – powołując się przy tym na dane ACEA. I faktycznie, sieć ładowania samochodów elektrycznych jest wciąż w fazie intensywnego rozwoju, choć nie brakuje wyzwań, szczególnie biorąc pod uwagę sezonowe potrzeby turystów przyjeżdżających z innych krajów Unii Europejskiej. Jak podaje ACEA, aż 61% publicznych stacji ładowania w Europie znajduje się w zaledwie trzech krajach (Niderlandy, Niemcy, Francja), co sprawia, że infrastruktura w pozostałych państwach, w tym w Chorwacji, jest stosunkowo słabo rozwinięta. Obecnie – według portalu electromaps.com – bałkański kraj dysponuje 1 256 punktami ładowania. To niewiele, biorąc pod uwagę rosnący udział samochodów elektrycznych na drogach.

Sieć lepsza na północy

Kierowcy powinni pamiętać, że najgęściej rozwinięta sieć stacji jest na północy kraju, szczególnie wzdłuż głównych osi komunikacyjnych i w pobliżu większych miast. Na południu i wschodzie kraju stacji ładowania jest mniej. Spośród wszystkich dostępnych punktów, 740 stacje to punkty AC (ładowanie prądem przemiennym) oraz ponad 230 to stacje DC (ładowanie prądem stałym), które stanowią łącznie 18,47% wszystkich stacji – wylicza electromaps.com. W sumie Chorwacja ma jeszcze 39 super-ładowarek o mocy powyżej 150 kW, co stanowi 3,11% stanu.

Największym dostawcą stacji ładowania w Chorwacji jest Hrvatska elektroprivreda d.d., który umożliwia płatności za pomocą aplikacji ELEN Charge – najczęściej używanej w kraju. Kierowcy mają także możliwość zapłaty za ładowanie ad hoc. W praktyce oznacza to, że użytkownicy mogą korzystać z aplikacji zarówno do znalezienia, jak i opłacenia ładowania w sposób dostosowany do lokalnej infrastruktury.

Podróż samochodem elektrycznym przez Chorwację wymaga dokładnego planowania trasy, zwłaszcza że najwięcej stacji znajduje się w popularnych miejscach turystycznych, takich jak Split (29 stacje ładowania), Velika Gorica (26 stacji), Pula (22 stacje) czy Osijek (21 stacji). Aplikacje do planowania podróży, takie jak ELEN Charge czy electromaps.com, pozwalają na wyszukiwanie punktów ładowania w oparciu o typ pojazdu i dostarczają informacji o liczbie dostępnych ładowarek na danej stacji, co ułatwia dodawanie punktów ładowania do trasy.

Zachęty dla elektromobilnych

Chorwacja aktywnie wspiera rozwój sektora pojazdów elektrycznych poprzez szereg zachęt i ulg, które mają skłonić obywateli do wyboru samochodów zeroemisyjnych oraz rozwijać infrastrukturę ładowania. Przykładem są liczne upusty podatkowe oraz dofinansowania, które umożliwiają zarówno zakup, jak i eksploatację tych pojazdów na korzystniejszych warunkach.

Jeśli chodzi o ulgi podatkowe, to kupując pojazd elektryczny w Chorwacji, jego właściciel jest zwolniony z podatku akcyzowego. Dodatkowo pojazdy elektryczne są całkowicie zwolnione ze specjalnego podatku ekologicznego, co znacznie obniża koszty posiadania – podaje Europejskie Obserwatorium Paliw Alternatywnych.

W tym roku Fundusz Ochrony Środowiska i Efektywności Energetycznej kontynuuje program dofinansowań, przeznaczając 15 milionów euro na wsparcie zakupu energooszczędnych pojazdów. Od 22 kwietnia 2024 roku obywatele kraju mogą składać wnioski za pośrednictwem autoryzowanych dealerów, dostępnych na stronie vozimoeko.fzoeu.hr. Dotacje mogą pokryć do 40% kosztów zakupu pojazdu elektrycznego, hybrydowego lub elektrycznego jednośladu. Kwoty wsparcia wynoszą: do 9 000 EUR na pojazdy elektryczne, do 5 000 EUR na pojazdy hybrydowe oraz do 2 500 EUR na motocykle i skutery.

Aby wspierać rozwój infrastruktury, Chorwacja już w 2020 roku przeznaczyła 10 milionów kun (1,32 miliona EUR) na dofinansowanie stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Celem jest zwiększenie liczby punktów ładowania, zwłaszcza w regionach o dużym natężeniu ruchu turystycznego, co ma zachęcić kierowców do korzystania z samochodów elektrycznych podczas pobytu w kraju.

Wnioski

Podsumowując, Chorwacja to kraj o ogromnym potencjale turystycznym, który coraz bardziej otwiera się na potrzeby kierowców samochodów elektrycznych. Choć infrastruktura ładowania wciąż wymaga rozwoju, zwłaszcza na mniej uczęszczanych trasach, to dynamiczny rozwój sektora motoryzacyjnego i wsparcie rządu dla elektromobilności są obiecującymi znakami. Planując podróż do Chorwacji elektrykiem, warto dokładnie zaplanować trasę, skorzystać z dostępnych aplikacji i pamiętać o obowiązujących przepisach ruchu drogowego. Dzięki temu podróż będzie nie tylko przyjemna, ale również bezpieczna.

Oskar Włostowski