Fakty i liczby
Belgia, a precyzyjniej Królestwo Belgii, leży w zachodniej Europie, granicząc od południa z Francją, od wschodu z Niemcami, od północy z Niderlandami oraz od południowego wschodu z Luksemburgiem. Całkowita długość granic lądowych wynosi 1385 km. Na zachodzie Królestwo ma dostęp do Morza Północnego, z linią brzegową o długości 64 km. Kraj jest federalną monarchią konstytucyjną, na czele której stoi król. Rządy sprawuje wielopartyjny rząd z premierem na czele. Państwo podzielone jest na trzy wspólnoty językowe (flamandzką, francuską i niemiecką) oraz trzy regiony: Flandrię, Brukselę i Walonię. Każdy z uich ma odrębne kompetencje i zadania. Bruksela, stolica Belgii, jest jednocześnie jednym z głównych centrów Unii Europejskiej.
Kraj ma jedną z najzamożniejszych gospodarek na Starym Kontynencie, z PKB na mieszkańca wynoszącym 44 300 euro, czyli znacznie powyżej średniej unijnej – Belgia zajmuje szóste miejsce w Unii Europejskiej pod względem tego wskaźnika. Udział Królestwa w całkowitym PKB UE 3,4%. Kraj odgrywa też istotną rolę w handlu międzynarodowym, zwłaszcza w sektorach technologii, chemii, a także jako centrum finansowe.
Ważne informacje dla kierowców
W Belgii obowiązują restrykcyjne przepisy drogowe, o których warto pamiętać:
Limity prędkości:
- Autostrady: 120 km/h
- Drogi szybkiego ruchu: 90 km/h
- Drogi na obszarach niezabudowanych: 70 km/h
- Obszary zabudowane: 50 km/h
Obowiązki kierowców:
- Każda osoba podróżująca samochodem, zarówno na przednich, jak i tylnych siedzeniach, musi mieć zapięte pasy bezpieczeństwa.
- Rozmowa przez telefon komórkowy w trakcie jazdy jest zabroniona.
- Dopuszczalny poziom alkoholu we krwi kierowcy wynosi 0,5 promila.
W miastach takich jak Antwerpia, Bruksela i Gandawa wprowadzono strefy niskiej emisji. Samochody niespełniające odpowiednich norm emisji spalin mogą wjechać do tych obszarów tylko po zarejestrowaniu się i uiszczeniu opłaty.
W Belgii szczególną uwagę zwraca się na przepisy dotyczące transportu ciężarowego, w tym na limity czasu pracy kierowców oraz stan tachografów. Mandaty za naruszenia mogą sięgać kilku tysięcy euro. Ważne jest również, aby wszelkie mandaty płacić od razu, w przeciwnym razie pojazd może zostać zatrzymany. Na szczęście typowe mandaty wahają się od 140 do 400 EUR, choć przy przekroczeniu prędkości o ponad 40 km/h służby mogą zatrzymać prawo jazdy.
Sieć drogowa i BRD
Królestwo posiada rozbudowaną sieć dróg asfaltowych i utwardzonych o łącznej długości 118 414 km. Oznacza to, że na każdego z 11,82 miliona mieszkańców przypada 10,02 metra drogi, co plasuje kraj na 43. miejscu w światowym rankingu długości dróg na mieszkańca. Warto jednak zauważyć, że Belgia ma stosunkowo wysoką gęstość zaludnienia wynoszącą około 387 mieszkańców na km², co jednocześnie wpływa na średnie, pokonywane odległości.
Kraj posiada pokaźną sieć autostrad i obwodnic, które są kluczowe dla wewnętrznego i międzynarodowego transportu – zapewnia ona łatwy dostęp do ważnych rynków, będąc punktem wyjścia nie tylko w kierunku Anglii (przez tunel pod kanałem La Manche) i Półwyspu Skandynawskiego, ale także dla reszty Europy. Autostrady w Belgii są oznaczone literą A oraz numerem E (europejskie oznaczenie). Drogi krajowe mają w symbolu literę N i numer. Łącznie jest tam około 30 autostrad, które komunikują różne regiony Belgii oraz ościenne kraje, takie jak Niderlandy, Niemcy, Luksemburg i Francja. Belgijskie obwodnice, oznaczone literą R i numerem, znajdują się wokół większych miast. Istnieje także dziesięć głównych wewnętrznych i zewnętrznych obwodnic, które łączą różne regiony Belgii. Drugorzędne obwodnice są liczne we wszystkich trzech regionach, tj. Flandrii, Walonii i Brukseli.
Ruch drogowy w Belgii jest uważany za stosunkowo bezpieczny. Średnia liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w latach 2014-2019 wynosiła 679 rocznie, co odpowiada około 6,0 ofiarom śmiertelnym na 100 000 mieszkańców. Dla porównania, średnia światowa wynosi 16,9, w USA to 12,4, a w całej UE – 5,8.
Źródło: https://statbel.fgov.be/en/themes/mobility/traffic/vehicle-stock
Jeden region w czołówce
Przemysł motoryzacyjny odgrywa kluczową rolę, szczególnie w gospodarce Flandrii, północnego regionu Belgii. Samochody, ciężarówki, autobusy i inne pojazdy są tam montowane i eksportowane na cały świat. Region ten, dzięki swojej centralnej lokalizacji w Europie, posiada całą niezbędną wiedzę specjalistyczną w zakresie logistyki, produkcji i innowacji. Pomimo niewielkich rozmiarów, Flandria jest dynamicznym centrum motoryzacyjnym, odpowiadając za 326 firm, 45 608 miejsc pracy, 14,4 miliarda euro rocznego obrotu, 370 milionów euro rocznej wartości inwestycji oraz 3,1 miliarda euro wartości dodanej rocznie. Ponad 85% całkowitego obrotu Belgii w motoryzacji pochodzi właśnie z Flandrii – wylicza belgijski urząd statystyczny.
Spadkowy trend
Należy także zwrócić uwagę, że wielkość rynku pojazdów mechanicznych w Belgii od lat stopniowo maleje. W 2023 roku sprzedano 448,77 tys. sztuk, a skumulowana roczna stopa wzrostu (CAGR) wyniosła jedynie 0,061% w ciągu ostatnich pięciu lat. W latach 2024-2028 prognozowany jest dalszy, choć powolny spadek liczby pojazdów, z przewidywanym rocznym tempem spadku na poziomie -0,5%. Oznacza to, że do 2028 roku wielkość rynku wyniesie około 434,89 tys. sztuk.
Analitycy reportlinker.com zwracają uwagę, że na przyszłość belgijskiego rynku motoryzacyjnego mogą mieć wpływ następujące czynniki: przepisy dotyczące emisji mogą znacząco wpłynąć na popyt na pojazdy elektryczne i hybrydowe; rosnąca popularność samochodów z napędem elektrycznym, która może odgrywać kluczową rolę w przyszłości rynku; zmieniające się preferencje klientów w kierunku bardziej ekologicznych i ekonomicznych pojazdów, które mogą przyspieszyć transformację rynku oraz postęp technologiczny, zwłaszcza w zakresie produkcji i efektywności energetycznej, który będzie istotnym czynnikiem wpływającym na belgijską produkcję pojazdów.
Źródło: https://statbel.fgov.be/en/themes/mobility/traffic/vehicle-stock
Producenci i giganci
Belgijski rynek motoryzacyjny jest zróżnicowany, z wieloma firmami działającymi w różnych prowincjach kraju. Według danych firmy Bold Data, całkowita liczba firm motoryzacyjnych w Belgii wynosi 53 256, a największe skupiska znajdują się w Antwerpii, Gandawie i Brugii. Te trzy prowincje łącznie mają 38% udziału w rynku w całym belgijskim przemyśle motoryzacyjnym.
W gronie 50 największych przedsiębiorstw z branży automotive są m.in: Continental Benelux, Arval, Ford, Toyota, Volvo, Mazda, Volkswagen, Audi czy Porsche, BMW czy Van Hool (Antwerpia) – belgijski producent autobusów i autokarów, znany na rynku międzynarodowym.
Zakłady montażowe są rozsiane po całym kraju, a wśród produkowanych marek znajdują się m.in.: Audi e-tron – produkowany w Brukseli czy Volvo XC40 – wytwarzany w Gandawie. Dodatkowo, przez lata Belgia była domem dla zakładów montażowych takich marek jak Ford w Genk czy Opel w Antwerpii.
Elektromobilność
Belgijski rynek motoryzacyjny przeżywa boom, szczególnie w segmencie samochodów elektrycznych. Według najnowszych danych Statbel – belgijskiego urzędu statystycznego, liczba samochodów osobowych w Belgii wzrosła o 1,0% w ciągu roku, osiągając 6 089 564 sztuk na dzień 1 sierpnia 2024 roku, w porównaniu do 6 030 700 rok wcześniej. Średni roczny wzrost liczby samochodów w ciągu ostatnich dziesięciu lat wyniósł 0,92%.
Wzrost BEV
Najbardziej imponujący wzrost odnotowano w segmencie samochodów całkowicie elektrycznych. Na dzień 1 sierpnia 2024 roku w Belgii było 6 089 564 samochodów osobowych, co stanowi wzrost o 1,0% w porównaniu z rokiem poprzednim. Liczba BEV wzrosła o 83,2% w ciągu roku, do 254 240 sztuk – wynika z danych belgijskiego urzędu Statbel. Warto zauważyć, że aż 82,0% tych samochodów jest zarejestrowanych przez przedsiębiorstwa, co oznacza, że tylko 45 348 samochodów (17,8%) jest własnością osób fizycznych, podczas gdy 208 542 sztuk należy do firm.
Liczba całkowicie elektrycznych samochodów osobowych wzrosła o 83,2% w ciągu roku, do 254 240.
Samochody hybrydowe
Samochody hybrydowe również zyskują na popularności, stanowiąc obecnie 11,7% całej floty pojazdów. W 2024 roku liczba samochodów hybrydowych wyniosła 710 687 sztuk, co stanowi wzrost o 32,1% w porównaniu do 537 817 sztuk w 2023 roku. W tym segmencie 55,6% pojazdów (394 969 sztuk) jest zarejestrowanych przez przedsiębiorstwa, a 44,1% (313 072 sztuk) należy do osób fizycznych. Wzrost liczby pojazdów elektrycznych i hybrydowych świadczy o rosnącej świadomości ekologicznej i dążeniu Belgii do ograniczenia emisji spalin, chociaż obecnie głównym motorem zmian są przedsiębiorstwa.
Europejski lider
Królestwo umacnia swoją pozycję jako światowy lider w dziedzinie e-mobilności. Według Agencji Roland Berger, wskaźnik penetracji sprzedaży pojazdów elektrycznych w Belgii wynosi 42%, co jest ponad dwukrotnie wyższym wynikiem niż średnia światowa. Prognozy wskazują, że do 2030 roku pojazdy elektryczne będą stanowić dwie trzecie całkowitej sprzedaży samochodów w kraju.
Sektor transportu ciężkiego również odnotowuje znaczący wzrost adopcji pojazdów elektrycznych. Operatorzy transportu publicznego, tacy jak De Lijn w regionie Flandrii, zobowiązali się do elektryfikacji swojej floty, planując przekształcenie około 3600 autobusów na pojazdy elektryczne do 2035 roku. Podobne kroki podejmują firmy logistyczne i operatorzy infrastruktury, którzy przewidują duże inwestycje w rozwój e-mobilności.
Ruch uprzedzający
Warte wzmianki jest także to, że Volvo planuje przenieść produkcję swoich elektrycznych modeli EX30 i EX90 z Chin do Belgii, aby uniknąć ceł, które Unia Europejska nałożyła na samochody elektryczne produkowane w Chinach. Decyzja ta ma na celu zabezpieczenie się przed potencjalnymi barierami handlowymi i utrzymanie konkurencyjności na rynku europejskim.
Według raportu The Times, Volvo, będące własnością chińskiego koncernu Geely Holding Group, jest jednym z najbardziej narażonych producentów na wprowadzenie ceł przez UE.
Produkcja w belgijskiej fabryce w Gandawie ma rozpocząć się już w 2025 roku. Należy nadmienić, że montaż flagowego modelu EX90 rozpoczęła się niedawno w fabryce w USA. Jeśli doniesienia się potwierdzą, belgijska fabryka stanie się trzecim miejscem produkcyjnym modelu EX90.
Amatorzy elektromobilności
Belgowie chętniej wybierają samochody elektryczne, a popyt napędzany jest przez różnorodne zachęty podatkowe i premie. Prawie jeden na cztery nowe samochody w Belgii jest w pełni elektryczny, a krajowa federacja motoryzacyjna Febiac zauważyła znaczący wzrost elektryfikacji w pierwszej połowie 2024 roku. Frank Van Gool, dyrektor generalny Febiac, w rozmowie z The Brussels Time podkreśla, że Belgia radzi sobie dwa razy lepiej niż inne kraje w Europie pod względem elektryfikacji, głównie dzięki premiom i korzystnym stawkom podatkowym.
Spośród 64 404 nowych samochodów elektrycznych zarejestrowanych w Belgii w pierwszej połowie 2024 roku, ponad trzy czwarte (77,7%) zostało zarejestrowanych we Flandrii. Duża liczba firm leasingowych w regionie oraz flamandzka premia EV, która oferuje 5000 euro dla samochodów elektrycznych kosztujących mniej niż 40 000 euro, znacząco przyczyniły się do tego wyniku. Dzięki temu osoby prywatne zarejestrowały 2,5 razy więcej samochodów elektrycznych niż w zeszłym roku.
Jednakże premia ta będzie obowiązywać tylko do końca 2024 roku, co może spowodować spowolnienie elektryfikacji wśród osób prywatnych od przyszłego roku. W celach komercyjnych pojazdy elektryczne nadal pozostaną na podium sprzedaży, bo z 85% zamówień firm leasingowych obejmuje właśnie samochody całkowicie elektryczne.
Wprawne oko obserwatora zauważy także różnice we flocie elektryków Królestwa.
We Flandrii najpopularniejszymi markami są BMW, Tesla, Volvo i Audi, podczas gdy w Walonii dominują tańsze marki, takie jak Dacia. Wynika to z mniejszej liczby samochodów służbowych i większej liczby prywatnych rejestracji w Walonii.
Infrastruktura ładowania
Według portalu elekctromaps.com, w Belgii znajduje się obecnie 47 057 stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Najwięcej jest ich w regionie Antwerpii – 9696. Kolejne regiony z dużą liczbą stacji to Flandria Wschodnia z 8504 stacjami oraz Flandria Zachodnia z 7746 punktami. W Brabancji Flamandzkiej znajduje się 6116 stacji, w Limburgii 3939, a w Brukseli 2455.
Najwięksi operatorzy punktów ładowania to TotalEnergies, który jest instalatorem sieci punktów ładowania w Brukseli oraz EnergyDrive, który również instaluje punkty ładowania w stolicy kraju. Wśród dostawców szybkiego ładowania wyróżniają się także Fastned, Electra, Allego, TotalEnergies i IONITY.
Należy podkreślić, że sieć ładowania pojazdów elektrycznych w Belgii rozwija się dynamicznie we wszystkich segmentach. Obecnie ogólny stosunek liczby pojazdów do liczby punktów ładowania wynosi 1,4, co świadczy o rosnącej dostępności infrastruktury. W 2023 roku współczynnik publicznych punktów uzupełniania energii poprawił się znacząco z 20,8 do 10,2. Krótko mówiąc, na jeden punkt ładowania przypada mniej pojazdów, a to większa wygoda dla użytkowników.
Wkład w rozwój sieci ładowania mają także rządowe przepisy. Np. w regionie Brukseli uchwalono w 2022 roku prawo, określające minimalne progi dla ładowarek na nowo wybudowanych parkingach. Wymagania te różnią się w zależności od rodzaju miejsc postojowych, obejmując parkingi komercyjne, biurowe i mieszkalne. Dzięki tym regulacjom, nowe obiekty muszą spełniać określone standardy, co przyczynia się do dalszej dynamiki w tym obszarze elektromobilności.
Zachęty
Nie bez znaczenia, w kontekście popularności e-mobility, jest też fakt, że Belgia wprowadziła szereg zachęt i przepisów premiujących nisko- i zeroemisyjne pojazdy. Według Europejskiego Obserwatorium Paliw Alternatywnych (stan na 23 kwietnia 2024 roku), najważniejsze z nich to:
Korzyści z podatku rejestracyjnego
We Flandrii pojazdy bezemisyjne są zwolnione z podatku rejestracyjnego. Pojazdy na gaz ziemny i hybrydy typu plug-in są zwolnione z opłaty, jeśli zostały zarejestrowane do 31 grudnia 2020 roku. W Walonii i regionie stołecznym minimalny podatek rejestracyjny (BIV) wynosi 61,50 EUR, a maksymalny 4960 EUR, przy czym premiowane są auta elektryczne. W regionie flamandzkim przy zakupie samochodu w 100% bateryjnego, nabywca jest całkowicie zwolniony z podatku drogowego.
Korzyści podatkowe z tytułu posiadania
Także we Flandrii pojazdy bezemisyjne są zwolnione z rocznych podatków drogowych. W Walonii i regionie stołecznym podatek drogowy dla pojazdów elektrycznych wynosi 82,27 EUR (taryfa minimalna). Od 1 kwietnia 2023 roku podatek VAT od energii elektrycznej został obniżony do 6% (zamiast 21%). Niektóre samorządy lokalne, miasta i miasteczka oferują dotacje osobom fizycznym, gdy kupują lub wynajmują pojazd w 100% elektryczny. Na przykład w Gandawie od 2021 r. obowiązuje premia w wysokości do 4500 euro dla osób, które kupią lub wezmą w leasing nowy samochód elektryczny i będą go używać w ramach współdzielenia. Jeśli zaś kupujący jest samozatrudniony to zakup samochodu elektrycznego jest w 100% odliczany od podatku.
Korzyści podatkowe dla firm
Pojazdy elektryczne zasilane bateriami są w 100% odliczane od podatku firmy w latach 2020-2026, podobnie jak energia używana do ich ładowania. Dotyczy to firm i samozatrudnionych. Ulgi podatkowe są dostępne tylko dla samochodów służbowych EV. Warto także podkreślić, że w latach 2026–2031 rząd Belgii będzie stopniowo obniżał odliczanie do 65,5%.
Dotacje na zakup
Mając na względzie fakt szerokiego wsparcia w postaci ulg podatkowych, na chwilę obecną brak jest ogólnokrajowych dotacji na zakup samochodów zeroemisyjnych, ale według doniesień medialnych, mają one wrócić. We Flandrii dotacja na zakup była dostępna od stycznia 2016 roku, ale zakończyła się w 2020 roku. Co ciekawe, rząd flamandzki wprowadzi premię w wysokości 5000 EUR jeszcze w tym roku dla pojazdów elektrycznych, z limitem cenowym 40 000 EUR (w tym VAT). Dotacja zostanie zmniejszona do 4000 EUR w 2025 roku i 3000 EUR w 2026 roku, a następnie zniknie w 2027 roku. Używane pojazdy elektryczne również skorzystają z tej dotacji, w kwocie 3000 EUR w 2024 roku, 2500 EUR w 2025 roku i 2000 EUR w 2026 roku.
Korzyści z podatku VAT
W przypadku BIK (Benefit in Kind) rząd sprawdza również emisje CO2 od 2021 roku. W 2023 roku BiK został ustalony na minimalną stawkę 4% (maks. 18% i min. 1400 EUR rocznie). Wzór na obliczenie BiK to: cena katalogowa pojazdu x wiek % x CO2 % x 6/7. Bazowy % CO2 wynosi 5,5%, przy emisji 91 g/km, za każdy gram wyższy lub niższy dodaje się lub odejmuje 0,1%.
W regionie flamandzkim przy zakupie samochodu w 100% elektrycznego klient jest całkowicie zwolniony z podatku VAT. W regionie Walonii i Brukseli za pojazd w pełni elektryczny płaci się jedynie minimalny podatek GST (61,5 EUR).
Inne korzyści finansowe
Ogólna zasada podatkowa dla Brukseli jest taka, że od podatku dochodowego można odliczyć 75% kosztów ładowania. W regionie stołecznym mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa, które muszą wymienić swój samochód dostawczy np. z silnikiem Diesla ze względu na konieczność przebywania w strefie małej emisji, mogą otrzymać dofinansowanie na zakup samochodu dostawczego bez silnika Diesla w wysokości 20% ceny zakupu (maks. 3000 EUR).
Lokalne zachęty
Niektóre samorządy lokalne np. we Flandrii oferują dotacje na zakup taksówek bezemisyjnych czy samochodów współdzielonych lub na instalację infrastruktury ładowania. Niektóre gminy Brukseli przyznają też dotacje na zakup elektrycznych rowerów towarowych. Ponadto stolica zwalnia firmy z opłaty za parkowanie, jeśli miejsce parkingowe jest wyposażone w punkt ładowania.
Zachęty infrastrukturalne
Instalacja ładowarek w firmach jest w 100% „odliczalna”. Prywatny właściciel otrzymuje obniżkę podatku podczas instalacji ładowarki. Wcześniej wynosiła ona 45%, ale w 2024 roku zmniejszyła się do 15% i maksymalnie do 1500 EUR.
Podsumowanie
Podczas gdy wiele krajów dopiero zaczyna swoją przygodę z elektromobilnością, Belgia już teraz może pochwalić się imponującymi wynikami. Dzięki zdecydowanym działaniom rządu, korzystnym regulacjom i inwestycjom w infrastrukturę ładowania, Królestwo wyprzedza wiele innych państw europejskich pod względem liczby zarejestrowanych samochodów elektrycznych i infrastruktury uzupełniania energii.
Oskar Włostowski
