Trochę geografii
Austria to kraj o powierzchni 83 858 km², który w 2020 roku miał populację wynoszącą 8 916 845 mieszkańców. Językiem urzędowym jest niemiecki, a stolicą kraju jest Wiedeń. Jest to republika federalna składająca się z dziewięciu krajów związkowych:
• Burgenland – stolica: Eisenstadt
• Dolna Austria – stolica: St. Pölten
• Górna Austria – stolica: Linz
• Karyntia – stolica: Klagenfurt
• Ziemia Salzburska – stolica: Salzburg
• Styria – stolica: Graz
• Tyrol – stolica: Innsbruck
• Vorarlberg – stolica: Bregencja
• Wiedeń
Najwyższym punktem w kraju jest Grossglockner, osiągający 3797 m n.p.m., a najniższym punktem jest Jezioro Nezyderskie, znajdujące się na wysokości 115 m n.p.m. Najdłuższą rzeką Austrii jest Dunaj, a największym jeziorem położonym w całości w kraju jest Attersee.
Austria graniczy od zachodu ze Szwajcarią (164 km) i Liechtensteinem (35 km), od południa z Włochami (430 km) oraz Słowenią (330 km), od wschodu z Węgrami (366 km) i Słowacją (91 km), a od północy z Niemcami (784 km) i Czechami (362 km). Łączna długość granic lądowych Austrii wynosi 2562 km. Kraj ten nie ma dostępu do morza.
W Austrii mieszka ponad 8,9 mln osób, z czego 98% to ludność niemieckojęzyczna. W południowej i wschodniej części kraju żyje sześć uznanych mniejszości narodowych: Chorwaci, Romowie, Słowacy, Słoweńcy, Czesi i Węgrzy. W zakresie wyznań, około 74% mieszkańców to katolicy rzymscy, 5% to protestanci, a reszta wyznaje inne religie.
Sieć dróg i autostrad
Austria dysponuje siecią dróg o łącznej długości prawie 130 000 kilometrów, co zapewnia doskonałe połączenia w całym kraju. Poństwo posiada rozwiniętą sieć autostrad, która liczy obecnie ponad 1 800 km. Najdłuższą autostradą w kraju jest A2 Süd Autobahn, biegnąca od Wiednia przez Graz, aż do granic Włoch, o długości 380 km. Inne kluczowe odcinki autostradowe to:
• A1 Zachodnia Autostrada: Z Wiednia do Salzburga, długość prawie 300 km.
• A9 Pyhrn Autobahn: O długości około 200 km, łącząca wschód z zachodem kraju.
• A10 Tauern Autobahn: O długości około 200 km, biegnąca przez regiony górskie.
• A12 Inntal Autobahn: Również o długości około 200 km.
Autostrady są oznaczane literą „A” oraz numerem i są głównymi trasami transportowymi. Oprócz tego, najważniejszą autostradą w okolicach Wiednia jest A23 Südosttangente, która jest jedną z najbardziej ruchliwych dróg w kraju.
Obecnie w Austrii istnieje około 500 km dróg ekspresowych, jednak planowane jest rozszerzenie ich długości do około 700 km. Drogi ekspresowe są oznaczone literą „S” i są zbliżone do autostrad, zarówno pod względem budowy, jak i zasad korzystania.
System opłat drogowych
W Austrii obowiązuje system opłat za korzystanie z autostrad i niektórych dróg ekspresowych. Kierowcy samochodów osobowych muszą posiadać winietę, którą można kupić na określony okres (10 dni, 2 miesiące lub rok). Koszt winiety zależy od jej rodzaju i długości ważności.
Kierowcy pojazdów ciężarowych o masie powyżej 3,5 tony muszą korzystać z urządzenia Go Box, które umożliwia automatyczne naliczanie opłat za przejazd autostradami. Niektóre odcinki dróg są bezpłatne, ale większość tras wymaga uiszczenia opłat.
Tunele i przełęcze górskie
Austria jest znana z licznych tuneli i przełęczy górskich. W kraju znajduje się 166 tuneli, w tym najdłuższy tunel Arlberg na drodze ekspresowej S16 Arlberg Schnellstraße, który łączy region Tyrol z Vorarlbergiem.
Ważnymi przełęczami górskimi są przełęcze Grossglockner, Reschenpass i Gerlospass, które mają kluczowe znaczenie dla komunikacji między różnymi regionami oraz krajami sąsiednimi.
Ograniczenia prędkości
Na autostradach maksymalna dozwolona prędkość wynosi 130 km/h, na drogach krajowych 100 km/h, a w obszarach zabudowanych 50 km/h. Dla samochodów z przyczepami maksymalne ograniczenie prędkości wynosi 80 km/h, a dla ciężarówek 70 km/h.
Należy przy okazji podkreślić, że Austria oferuje świetnie rozwiniętą sieć dróg, która ułatwia podróżowanie po kraju oraz do sąsiednich państw, czyniąc z niej doskonałe miejsce zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.
Przemysł motoryzacyjny w liczbach
Choć ten niemieckojęzyczny kraj jest mniejszy od wielu europejskich graczy, posiada dynamiczny i rozwijający się przemysł motoryzacyjny. W 2022 roku wartość produkcji przemysłowej sektora motoryzacyjnego wyniosła 28,5 mld EUR. To znacząca liczba, która podkreśla rolę tej gałęzi w gospodarce kraju. Sektor motoryzacyjny w Austrii zatrudnia około 200 000 osób, co przekłada się na istotny wkład w rynek pracy, który pomaga w utrzymaniu stabilności ekonomicznej i zatrudnienia.
W 2022 roku aż 85% produkcji przemysłowej w sektorze motoryzacyjnym w Austrii zostało przeznaczone na eksport. To oznacza, że większość wyprodukowanych pojazdów i komponentów jest przeznaczona na rynki zagraniczne. Ponadto, w 2021 roku firmy motoryzacyjne zainwestowały około 320 mln EUR, co wskazuje na ciągłe zaangażowanie w rozwój i innowacje w tym sektorze.
Najwięksi pracodawcy w sektorze motoryzacyjnym w 2023 r. (według obrotu netto w mln EUR):
1. Magna Steyr Fahrzeugtechnik GmbH & Co KG – 4 676,60 mln EUR
2. BMW Motoren GmbH – 4 230,90 mln EUR
3. Pierer Mobility AG (wcześniej KTM Industries AG) – 2 661,20 mln EUR
4. AVL List GmbH – 2 049,40 mln EUR
5. Kromberg & Schubert Austria GmbH & Co KG – 1 546,40 mln EUR
6. ZKW Group GmbH – 1 540,00 mln EUR
7. CNH Industrial Österreich GmbH (Steyr-Traktoren, Case IH) – 1 344,80 mln EUR
8. BRP-Rotax GmbH & Co KG – 1 303,30 mln EUR
9. Magna Powertrain GmbH & Co KG – 1 020,00 mln EUR
10. Rheinmetall MAN Military Vehicles Österreich GmbH – 648,40 mln EUR
Fakty i liczby
Austriacki przemysł motoryzacyjny, choć mniejszy w skali europejskiej, odgrywa istotną rolę w krajowej gospodarce, szczególnie w produkcji pojazdów specjalistycznych i komponentów. W 2020 roku sektor ten wygenerował 10,5 mld EUR obrotu, co czyni go jednym z najważniejszych sektorów produkcyjnych w Austrii. Według Statista.com w 2021 roku udział przemysłu motoryzacyjnego w austriackim PKB wyniósł 2,4%, co podkreśla jego znaczenie w strukturze gospodarczej kraju. Pomimo mniejszej skali w porównaniu do wiodących krajów europejskich, dochody austriackiego sektora motoryzacyjnego wyniosły 17,4 mld USD, co świadczy o jego globalnym znaczeniu.
W 2021 roku przemysł motoryzacyjny w Austrii odpowiadał za 6,5% całkowitej produkcji przemysłowej, dzięki zaawansowanym technologiom oraz produkcji wysokiej jakości pojazdów i komponentów. Branża ta zatrudniała około 355 tysięcy osób, co stanowi istotną część austriackiego rynku pracy. Produkcja pojazdów w kraju koncentruje się głównie na samochodach osobowych, których wyprodukowano 239 tysięcy sztuk w 2021 roku. Znacznie mniejsza była produkcja samochodów użytkowych (11 tysięcy sztuk) oraz autobusów i pojazdów specjalnych (2 tysiące sztuk). W Austrii wytwarzane są m.in. modele takie jak Mercedes-Benz Klasy G, hybryda plug-in BMW 530e czy elektryczny Jaguar I-Pace.
Największe skupiska produkcji zlokalizowane są w krajach związkowych Górna Austria i Styria, gdzie realizowane jest około 75% całkowitych obrotów przemysłu motoryzacyjnego, a także pracuje ponad dwie trzecie z 37 500 zatrudnionych w tej branży. Austriacka produkcja obejmuje głównie samochody osobowe i motocykle, a także mniejsze ilości ciężarówek i pojazdów rolniczych. Choć sektor ten jest zdominowany przez zagraniczne marki, takie jak niemiecki Volkswagen czy Skoda, znaczącą rolę odgrywa również austriacki producent KTM, który produkuje motocykle w kraju.
Należy podkreślić, że przemysł motoryzacyjny w Austrii jest silnie powiązany z niemieckim rynkiem, co widać w handlu i produkcji. Ponad połowa importu i eksportu pojazdów oraz części do produkcji pochodzi z Niemiec lub tam trafia. Bliskie relacje z niemieckimi dostawcami i producentami pozwalają Austrii korzystać z zaawansowanych technologii, co podnosi konkurencyjność sektora motoryzacyjnego w kraju.
Wyzwania i trendy
Podobnie jak w innych krajach, przemysł motoryzacyjny w Austrii stoi przed wyzwaniami związanymi z elektryfikacją pojazdów, rozwojem technologii autonomicznych i konkurencją z Chinami. Już pandemia COVID-19 wpłynęła na branżę i skłoniła ją do inwestycji w innowacyjne i zrównoważone rozwiązania.
Austria, mimo mniejszej skali w porównaniu do sąsiadów, pozostaje kluczowym graczem na rynku motoryzacyjnym, przyczyniając się do innowacji i specjalizacji w produkcji pojazdów specjalistycznych. W nadchodzących latach kraj ten będzie musiał dostosować się do globalnych zmian, aby utrzymać swoją konkurencyjność na rynku.
Rozwój elektromobilności: Analiza danych i przepisów
Austria, kraj znany z dbałości o środowisko i innowacji, staje się jednym z liderów w zakresie elektromobilności w Europie, choć w lipcu 2024 roku liczba rejestracji samochodów elektrycznych w Austrii spadła do 2933, co stanowi znaczny spadek w porównaniu do 4696 sztuk w czerwcu tego samego roku. Mimo to, średnia liczba rejestracji samochodów elektrycznych w Austrii od 2022 do 2024 roku wynosiła 3448,29 sztuk, osiągając rekordowy poziom 5075,00 sztuk w marcu 2023 roku. Najniższy poziom odnotowano w kwietniu 2022 roku, kiedy liczba rejestracji wyniosła 1849 sztuk. Według danych Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów (ACEA), pomimo okresowych spadków, tendencja wzrostu liczby samochodów elektrycznych w Austrii jest wyraźna.
Sumarycznie, na koniec 2023 roku w Austrii zarejestrowano 5,19 mln samochodów osobowych, co oznacza wzrost o 0,7% w porównaniu do roku 2022. W całkowitej liczbie pojazdów mechanicznych, która wzrosła o 1,0% do 7,34 mln, samochody elektryczne stanowią rosnący segment. Wzrost liczby samochodów osobowych z napędem elektrycznym (BEV) wyniósł 41,1%, osiągając liczbę 155 490 pojazdów. Dodatkowo, samochody hybrydowe i wodorowe również zyskały na popularności.
Austriacka infrastruktura ładowania pojazdów elektrycznych rozwija się w szybkim tempie. Na terenie kraju znajduje się obecnie 16 251 stacji ładowania. Wiedeń jako stolica, dysponuje największą liczbą stacji – 1374. Inne regiony z dużą liczbą stacji to Zell am See (727), Sankt Johann im Pongau (564) oraz Ziemia Innsbrucka (552).
Publiczni operatorzy ładowania samochodów elektrycznych to m.in. Wien Energie, Kelag, Illwerke, da emobil, TIWAG, Innsbrucker Kommunalbetriebe, Ella oraz Salzburg AG. Te sieci oferują rozbudowaną infrastrukturę ładowania, choć koszty użytkowania mogą być wysokie. W wyniku przepisów dotyczących dostaw energii elektrycznej, podobnie jak w Polsce, wiele z tych sieci wprowadziło naliczanie opłat za minutę ładowania, co może prowadzić do dodatkowych kosztów, zwłaszcza jeśli samochód pozostaje podłączony po zakończeniu uzupełniania energii. Dodatkowo, różne supermarkety i sklepy oferują bezpłatne urządzenia do ładowania, ale w tym przypadku potrzebne będą specjalne aplikacje lub karty do ładowania.
Stacje ładowania są rozmieszczone w całym kraju, zapewniając wygodny dostęp do infrastruktury dla właścicieli samochodów elektrycznych. Taki rozwój jest kluczowy dla dalszego wzrostu liczby pojazdów elektrycznych i jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na takie usługi.
Przepisy i zachęty do zakupu samochodów elektrycznych
Austria wprowadziła szereg zachęt mających na celu zwiększenie popularności pojazdów elektrycznych oraz rozwój infrastruktury ładowania. W ramach ulg podatkowych, wszystkie pojazdy elektryczne są całkowicie zwolnione z podatku rejestracyjnego, podatku od zanieczyszczeń oraz podatku od ubezpieczenia pojazdu. To znaczące ułatwienie, które ma na celu promowanie używania samochodów bezemisyjnych. Pojazdy spalinowe, które emitują CO2, również korzystają z ulg – w 2023 roku zwolnione były z 70% podatku, a w 2024 roku z 80%.
Pod względem podatków od posiadania pojazdów, samochody elektryczne (BEV) są w pełni zwolnione z podatku drogowego, który obliczany jest na podstawie mocy silnika. Właściciel hybryd plug-in (PHEV) są zobowiązani do opłacania podatku jedynie za część silnika spalinowego.
Firmy korzystają z dodatkowych korzyści, takich jak całkowite zwolnienie z podatku od własności dla pojazdów bezemisyjnych. Dodatkowo, mogą one ubiegać się o zachętę inwestycyjną w postaci 10% odliczenia podatku dochodowego na zakup samochodów elektrycznych oraz specjalnej amortyzacji. Pojazdy bezemisyjne są także zwolnione z podatku od zanieczyszczeń. Dodatkowo pracownicy korzystający z samochodów służbowych o zerowej emisji spalin są zwolnieni z podatku od prywatnego użytkowania pojazdu oraz z kosztów energii elektrycznej potrzebnej do jego ładowania.
Jeśli chodzi o VAT, to pojazdy elektryczne dla firm do wartości 40 000 € są zwolnione z podatku. Dla samochodów o wartości od 40 000 € do 80 000 €, VAT jest naliczany tylko na kwotę przekraczającą 40 000 €. W przypadku pojazdów droższych niż 80 000 €, odliczenie VAT nie jest możliwe.
Na 2024 rok przewidziano również dotacje na zakup pojazdów elektrycznych. Osoby prywatne mogą otrzymać do 5000 EUR na zakup BEV, z czego 3000 EUR pochodzi z funduszy federalnych, a 2000 EUR od importerów. Dotacje dla PHEV wynoszą 2500 EUR. Warunki dotacji obejmują limit ceny katalogowej BEV – 60 000 EUR dla firm i 50 000 EUR dla osób prywatnych, oraz wymóg minimalnego zasięgu 60 km według WLTP. Dotacje są dostępne do 50% ceny katalogowej pojazdu, pod warunkiem rejestracji w ciągu maksymalnie 12 miesięcy od zakupu.
W zakresie innych korzyści finansowych, w kilku miastach w Austrii obowiązują zwolnienia z opłat parkingowych dla pojazdów elektrycznych. Przedsiębiorstwa mogą ubiegać się też o premię inwestycyjną w wysokości 14% na działania ekologiczne. Ponadto dofinansowanie wynosi do 2300 EUR na zakup motocykli elektrycznych, a dostępne są również specjalne fundusze na lekkie pojazdy elektryczne, małe autobusy i lekkie pojazdy użytkowe.
Jeśli chodzi o infrastrukturę ładowania, dla osób prywatnych przewidziane są dotacje do 600 EUR na instalacje w domach jednorodzinnych oraz do 1800 EUR na instalacje wspólne. Firmy mogą otrzymać 900 EUR na ładowarki o mocy 11/22 kW. Dodatkowo, publiczna infrastruktura ładowania jest dotowana kwotą 30 000 EUR.
Wygodniej samochodami elektrycznymi
W Austrii właściciele samochodów elektrycznych mogą korzystać z różnych przywilejów związanych z parkowaniem. Na przykład w Wiedniu, na publicznych stacjach ładowania, kierowcy nie muszą płacić opłaty parkingowej, dopóki ich pojazd jest podłączony do ładowania. W wielu miastach samochody elektryczne mogą również parkować bezpłatnie w strefach krótkoterminowego parkowania. Z takiego udogodnienia mogą korzystać pojazdy elektryczne z austriackimi tablicami rejestracyjnymi lub mieszkańcy posiadający „Parkpickerl”. Aby skorzystać z tej opcji, wymagane jest umieszczenie dysku parkingowego.
Dodatkowo, samochody elektryczne są zwolnione z niektórych ograniczeń prędkości na autostradach. Na przykład, na autostradach A12 Inntal i A1 Westautobahn, pojazdy elektryczne mogą poruszać się z prędkością do 130 km/h, podczas gdy dla innych pojazdów obowiązuje limit 100 km/h. Z tego przywileju mogą korzystać także zagraniczni kierowcy samochodów elektrycznych, jednak nie dotyczy on pojazdów hybrydowych.
Wnioski
Austria staje się znaczącym graczem w obszarze elektromobilności, z rosnącą liczbą rejestracji samochodów elektrycznych i rozwijającą się infrastrukturą ładowania. System zachęt finansowych oraz korzystne przepisy podatkowe stanowią solidną podstawę dla dalszego rozwoju sektora elektromobilności. Kraj ten, dzięki swojej zaawansowanej infrastrukturze i przemyślanej polityce, jest przykładem, jak skutecznie wspierać przejście na bardziej zrównoważony transport.
Oskar Włostowski
